Andrew O'Hagan: "Europa wordt geconfronteerd met een verwende tiener in het Verenigd Koninkrijk"

Andrew O'Hagan (Glasgow, 1968) zegt dat hij een leraar heeft, Charles Dickens. "Alleen hij is in staat een groots maatschappelijk portret te schetsen, van maatschappelijke lagen die niet noodzakelijkerwijs de zijne waren, en daar als overwinnaar uit te komen." O'Hagan nam de Britse schrijver als voorbeeld voor zijn boek Caledonian Road (Libros del Asteroide / Més Llibres), dat zich afspeelt in Londen, dat steeds meer last begint te ondervinden van de gevolgen van de afscheiding van de Europese Unie.

Critici zeggen dat u de grootste post-Brexitroman hebt geschreven.

De critici zeggen veel dingen. Het concept van de Grote Amerikaanse Roman heb ik altijd al interessant gevonden. Alleen de Verenigde Staten zouden zoiets kunnen creëren. Nou ja, zelfs zij niet. Er bestaan ​​namelijk tientallen geweldige Amerikaanse romans naast elkaar. Ik voel me gevleid dat critici inzien dat ik in zoiets pas, maar dan in het Verenigd Koninkrijk.

Voelt het druk voor u?

Als de dingen goed gaan, is er altijd druk, maar je mag je hoofd en je concentratie niet verliezen. Wij moeten hard blijven werken. Voor Caledonian Road heb ik tien jaar gewerkt. Het is niet eenvoudig om een ​​maatschappijroman te schrijven die tegelijkertijd onderhoudend is en diepgang heeft, of daar in ieder geval de ambitie toe heeft.

Tien jaar… en het is relevanter dan ooit.

Dat komt omdat ik al die tijd aan het herschrijven ben geweest. Elke keer dat er iets nieuws gebeurde, moest ik teruggaan en mijn handen vuilmaken. Ik wilde het liefst naar de hele wereld schreeuwen om te stoppen met de interessante dingen die gebeuren. Zelfs op mijn meest geïnspireerde moment had ik dit allemaal niet kunnen bedenken. Brexit, Trump, Me Too, de Russische oligarchen… Het Verenigd Koninkrijk verwelkomde die laatste lange tijd, omdat ze goede relaties hadden met de toenmalige premiers, en samen zorgden ze ervoor dat corruptie werd genormaliseerd.

Was er voorheen niet sprake van corruptie?

Natuurlijk, maar mijn generatie had al de middelen om het te veroordelen en keek liever de andere kant op. Wij dachten dat we goede liberalen waren, maar dat is niet het geval. Ook toen er in Hollywoodproducties nauwelijks zwarte mensen voorkwamen of toen een vrouw minder betaald kreeg dan haar partner, hebben we er niets over gezegd. De generatie van mijn dochter zal dat niet tolereren en dat weerspiegelt ik in mijn roman. Ondanks alles is het toch een optimistisch boek.

De hoofdpersoon is Campbell Flynn, een universitair docent die zijn bescheiden afkomst achter zich heeft gelaten en is uitgegroeid tot een vooraanstaand intellectueel.

Ik moet zeggen dat hij een beetje op mij lijkt. We hebben veel gemeen, zoals zijn carrière en zijn liefde voor pakken. Natuurlijk is hun fundamentele probleem niet het mijne. Hij heeft het gevoel dat hij uit elkaar valt en dat hij het contact met zichzelf kwijt is. Ik wilde graag praten over een blanke, liberale man in crisis, aangezien die zelden in soapseries voorkomen. Zij moeten altijd het voortouw nemen in de verhalen.

Vrouwen vormen het middelpunt van deze roman.

Ik draai de rollen om. Vrouwen zouden nooit meer satellieten mogen zijn. Campbells zus en vrouw zijn buitengewoon intelligent, en zijn dochter is ook een mooi mens. Zelfs de meest duistere karakters hebben hun individualiteit. Mannen kiezen er daarentegen voor om hun zwakte te laten zien, en dat is prima.

Campbell Flynn publiceert een zelfhulpboek: Why White Men Cry in Cars .

Tijdens een diner in New York kon ik de effectiviteit van die titel testen met een redacteur. Ik vertelde hem dat ik een zelfhulpboek kon schrijven, waarop hij antwoordde dat het moeilijker was dan het leek en dat veel mensen dachten dat ze het konden, maar dat het ze uiteindelijk niet lukte. Hij vroeg hoe ik het zou noemen en stond op van tafel. Hij zei tegen mij: 'Oh mijn God, dit is zo lekker. Zou er ondertiteling zijn? En mijn antwoord was ja: de crisis van de mannelijke identiteit in de 21e eeuw. Hij moedigde mij aan om door te gaan, maar ik was al druk met andere dingen.

Campbell geeft toe dat hij doodsbang is om weer in armoede terecht te komen. Is dit een veelvoorkomende angst in het Verenigd Koninkrijk van vandaag?

Sinds de Brexit wel, maar dan wel in de hoogste kringen. Dan zijn er nog mensen die niet geloven dat het mogelijk is om op de maatschappelijke ladder te komen, maar die door deze stem toch provinciaal zijn geworden. Het is de ernstigste schade die we onszelf konden toebrengen. Er heerst een enorme emotionele kater. Er zijn veel mensen die zich afvragen of dit het land wel helpt. De Britse premier Keir Starmer probeert veel beslissingen van zijn voorgangers terug te draaien. Het is alsof Europa te maken heeft met een verwende puber die inmiddels wat volwassener is geworden en beseft dat hij wakker moet worden.

En hoe gaat het verhaal verder? Kun je wakker worden?

Het kost hem te veel. Toen ik op 21-jarige leeftijd in Londen aankwam, bestond er een kloof tussen het beeld dat ik van Londen had en de werkelijkheid. Het was de gouden stad, het land van de mogelijkheden, waar hij als schrijver en journalist aan de slag kon. Maar nu heeft mijn dochter niet langer de garantie dat ze kan doen wat ze wil, dus veel mensen van haar leeftijd denken twee keer na voordat ze daar gaan wonen. Mensen gaan alleen naar Londen als ze al rijk zijn of als ze denken dat ze de rijken kunnen bedienen. Ik overdrijf natuurlijk een beetje, maar... Als we geen oplossing vinden, zullen binnenkort alleen deze twee uitersten nog overblijven. Jongeren kunnen zich geen appartement meer veroorloven.

Het huisvestingsprobleem verwoest steden.

Hetzelfde gebeurt in Barcelona. Ik maak mij zorgen over onze steden en het verlies van hun identiteit. Vroeger hoorde je overal accenten en zag je verschillende klassen, beroepen en vaardigheden. Tegenwoordig zijn er alleen nog maar rijke mensen die in de financiële wereld of de entertainmentindustrie werken. En het lawaai? Het geluid van koffers die over de kasseien lopen. De echte buren verhuizen naar de buitenwijken. Ze worden verdreven. Ik maak mij zorgen over de toekomst van onze steden. We hadden nooit prioriteit mogen geven aan toerisme of aan narcistische mensen die van Instagram leven en geloven dat de straten van onze wijken het nieuwe decor vormen voor hun foto's.

Is dit de grootste uitdaging voor Londen, Barcelona en andere steden?

Eén van de belangrijkste natuurlijk. Wat laten wij over aan onze jongeren? Milo, Campbells leerling, stelt deze vraag. Hij introduceert de hoofdpersoon in de wereld van het darknet en cryptovaluta. Je hebt gezocht naar een plan B, maar dat is niet per se beter.

Hij toonde zijn interesse in cryptovaluta al in andere romans, zoals The Satoshi Affair

Ze kunnen schadelijk zijn, maar het is nog te vroeg om de volledige gevolgen te kennen. Maar ik kan me nog herinneren dat Facebook destijds werd gezien als een middel om vriendschappen tussen mensen te bevorderen. Eigenlijk zouden we allemaal contact met elkaar hebben, maar tegenwoordig is het een marketing- en controletool, ontworpen om je te vertellen wat je wilt en hoe je het wilt. Met mensen als Zuckerberg en Elon Musk aan het roer van bepaalde bedrijven is deze controle buitengewoon beangstigend. Er zit een spook in je zak. De telefoon controleert jou. We zijn onze privacy en persoonlijkheid kwijtgeraakt. Ik denk dat kunstmatige intelligentie de grootste uitdaging voor de menselijke natuur gaat vormen.