De schatkist heeft dit jaar tot nu toe € 1,1 miljard ontvangen door de verhoging van de btw op voedsel en elektriciteit.

De verhoging van de btw op basislevensmiddelen, elektriciteit en gas heeft de Belastingdienst € 1,1 miljard extra inkomsten opgeleverd van januari tot en met mei, zo blijkt uit het laatste inkomstenrapport dat maandag is gepubliceerd.

Op Nieuwjaarsdag werden de belastingtarieven voor deze producten weer normaal: voedingsmiddelen zoals brood, melk, eieren, fruit, groenten, peulvruchten en granen, die tot oktober werden belast met 0% btw en sindsdien met 2%, keerden terug naar het gebruikelijke, superverlaagde tarief van 4%. Vlees en vis, die tot oktober werden belast met 5% btw en sindsdien met 7,5%, keerden terug naar het verlaagde tarief van 10%.

Elektriciteit en gas werden daarentegen opnieuw belast tegen het normale BTW-tarief van 21%.

Deze terugkeer naar de normaliteit betekent dat de belasting op dit soort producten omhoog moet. Dit heeft vooral gevolgen voor gezinnen met een lager inkomen, die minder consumeren omdat zij een groter deel van hun uitgaven aan deze artikelen besteden.

De regering rechtvaardigde het terugdraaien van deze belastingverlaging door te stellen dat de inflatie al onder controle was. Het probleem is echter dat, hoewel de consumentenprijsindex (CPI) al met ongeveer 2% op jaarbasis stijgt – een niveau dat de Europese Centrale Bank als gezond beschouwt – dit gezinnen er niet van weerhoudt om steeds hogere prijzen in de supermarkt te vinden. Voedsel is bijvoorbeeld 37% duurder dan vóór de pandemie: waar we vroeger 30 euro betaalden voor een boodschappentas, is dat nu 41 euro voor dezelfde producten.

De inflatie is de afgelopen jaren opgelopen en de prijzen zijn gestaag blijven stijgen, zij het nu langzamer. Dit betekent dat huishoudens extra druk leggen op basisuitgaven zoals het vullen van de koelkast of het aanzetten van de elektriciteit.

Het terugdraaien van de btw-verlaging heeft bijgedragen aan een stijging van de btw-inkomsten met 10,1% in de eerste vijf maanden van het jaar, tot € 45,975 miljard.

In totaal stegen de totale inkomsten van de Belastingdienst in de eerste vijf maanden van het jaar met 11% tot een recordbedrag van € 122,082 miljard. De inkomsten stegen in alle belastingcategorieën: de inkomstenbelasting (IRPF) droeg 10,2% meer bij dan in dezelfde periode vorig jaar; de belasting op inkomsten van niet-ingezetenen (NIT) steeg met 45,8%; de bijzondere belastingen stegen met 6,5%; en de vennootschapsbelasting steeg met 10,7%.

De bijdrage van bedrijven

Deze laatste heeft dit jaar al € 4,588 miljard bijgedragen aan de staatskas. Het Institute of Economic Studies (IEE), de denktank van werkgevers, stelde maandag dat de impact ervan op bedrijven, samen met de socialezekerheidsbijdragen, relatief hoger is dan het gemiddelde van de Europese Unie.

Meer specifiek schatten ze dat de " vennootschapsbelastingdruk ", gemeten als de som van de vennootschapsbelasting en de socialezekerheidsbijdragen van werkgevers als percentage van het bbp, in Spanje 12,3% bedraagt ​​- gebaseerd op gegevens uit 2023 - en daarmee ruim boven het Europese gemiddelde (10,2%) en relevante economieën zoals Duitsland (9,9%), Griekenland (8,1%) of Zweden (6%) ligt, zoals berekend op basis van gegevens van de Tax Foundation. "Spanje behoort tot de landen met de hoogste vennootschapsbelastingdruk, aangezien de inning van vennootschapsbelasting en socialezekerheidsbijdragen 33,8% van de totale belastinginkomsten vertegenwoordigt, terwijl dit cijfer in de EU lager ligt, namelijk 26,1%", benadrukken ze.

Spanje is zelfs het tweede land, na Nederland, waar de vennootschapsbelastingdruk, zoals berekend, de afgelopen tien jaar het sterkst is gestegen , met een stijging van 2,3 procentpunt, vergeleken met het gemiddelde van 0,4 procentpunt voor EU-landen over dezelfde periode. Aangezien de vennootschapsbelasting geen wezenlijke wijzigingen heeft ondergaan, was de bepalende factor voor deze stijging de verhoging van de socialezekerheidsbijdragen die werd goedgekeurd in het kader van de pensioenhervorming, waarmee de regering de groeiende uitgaven voor openbare pensioenen wil financieren.

De bedrijfsinkomsten in Spanje vertegenwoordigen slechts 8% van de totale belastinginkomsten, vergeleken met het EU-gemiddelde van 8,2%. "Deze paradox, die bestaat uit het handhaven van een hoge effectieve belastingdruk met een lager dan gemiddeld inningsrendement, wijst op structurele tekortkomingen in de belastinggrondslag, een lage winstgevendheid van bedrijven of sectorale verstoringen die een grondiger toezicht vereisen", betreurt het Instituut.

"Wat betreft belastinginning ligt de totale belastingbijdrage van bedrijven in Spanje ongeveer 24% hoger dan het gemiddelde voor bedrijven in de EU, en ook hoger dan het gemiddelde voor de meest ontwikkelde economieën. Spanje staat op de vierde plaats van de meest ontwikkelde landen met de hoogste belastingbijdrage van bedrijven aan de totale overheidsinkomsten. Deze mate van belastingdruk plaatst Spanje onder de landen met de hoogste vennootschapsbelastingdruk, na economieën zoals Tsjechië (138,7%), Polen (134,4%) en Slowakije (128%)", aldus de onderzoekers.

Wanneer niet alleen de directe bijdrage van bedrijven (vennootschapsbelasting en -bijdragen) maar ook de indirecte bijdrage (overige belastingen) in aanmerking wordt genomen, bedraagt ​​de totale bijdrage van Spaanse bedrijven 48,8% van de totale inkomsten, "vergeleken met het EU-gemiddelde, waar bedrijven 39,4% bijdragen."

"De hogere belastingbijdrage van Spaanse bedrijven ten opzichte van onze omgeving verklaart ons lagere investerings- en werkgelegenheidsniveau , en onze kleinere bedrijfsomvang. Beide verklaren op hun beurt ons lagere inkomensverschil per hoofd van de bevolking. Op dit punt is het absoluut noodzakelijk om te voorkomen dat de belastingen voor bedrijven worden verhoogd en in plaats daarvan een belastinghervorming te overwegen die prioriteit geeft aan de concurrentiekracht van de belastingtarieven voor bedrijven", eisen ze.