José Antonio Rojas Nieto: Politieke economie van energie: de zesde

M

en ze vragen naar de redenen Daarom heet mijn keuzevak niet alleen Energie-economie, maar ook Politieke economie van energie en klimaatrampen. Ik zal eerstgenoemde kort behandelen; de rampzalige aard van klimaatverandering bespreken we een andere keer.

Deze week begon mijn cursus Fundamentals of Political Economy. Eerstejaars bachelorstudenten aan onze geliefde UNAM: ik ben er trots op jullie te mogen verwelkomen! Ik stel voor om mijn keuzevak te volgen, als vervolg op mijn basiscursus. Ik stel voor om ons kennis te laten maken met Aristoteles' grondbeginselen van de polis , en daarmee zijn globale visie vast te leggen op de manieren waarop de maatschappij niet alleen leven, maar ook goed leven garandeert. Hij geeft dit aan wanneer adequate rematistiek, adequate kennisverwerving, dringend nodig is.

En in deze context stel ik voor dat we beginnen met het identificeren van langetermijntrends, zoals Fernando Braudel suggereert. We baseren ons daarbij op Quesnays oorspronkelijke opvatting van sociale reproductie en nettoproduct; Adam Smiths briljante inzicht in productieve en onproductieve arbeid, het potentieel van de eerste, en kapitaalaccumulatie; en Robert Malthus' scherpe twijfel over de ongelijke evolutie van de bevolkingsgroei en het zelfvoorzienende vermogen ervan. Ook David Ricardo's achterdochtige perspectief op de differentiële kosten van de producten van de exploitatie van natuurlijke hulpbronnen. En Karl Marx' continuïteit, maar ook zijn breuk met deze klassiekers.

Ja, ik stel een eerste maar zorgvuldige onderdompeling in het klassieke conceptuele apparaat en de kritiek ervan in Marx voor. Van daaruit – ik wijs erop – zullen we, wanneer u dat wenst, de analyse van energie ingaan. Een enorme uitdaging, een enorme verantwoordelijkheid; bovendien fascinerend en spannend vanwege de vraag naar rechtvaardigheid die gepaard gaat met de ongelijke exploitatie, productie en toe-eigening van energiebronnen en hun opbrengsten. En de ongelijke verantwoordelijkheid voor hun schade, voor hun broeikasgasemissies als gevolg van speculatieve arbeid.

Wat kunnen we doen tegen dit alles, en tegen het bemoedigende klassieke theoretische perspectief en de kritiek daarop bij Marx? Nettoproduct genereren, roepen de fysiocraten! De bevolkingsgroei beperken, roepen de vulgaire malthusianen! Godzijdank voor de tegenslagen, beweren de cynici! Renteniers, parasieten en speculanten hebben niets te zeggen!

Gelukkig, en in zekere zin, gaat David Ricardo dieper in op de analyse van productieve en onproductieve arbeid; hij benadrukt de arbeid die natuurlijke hulpbronnen exploiteert, maakt onderscheid tussen de vruchtbaarheidsfactoren en de locatie ervan, en onderstreept de aandacht die we moeten besteden aan de verschijnselen die zich bij de uitwisseling voordoen. Hij dwingt ons de impliciete overdrachten te ontdekken en te schatten die het welzijn van de bevolking belemmeren, en geeft verdieping en meer betekenis aan het voorstel om prijzen op te splitsen in lonen, winsten en huren.

Een prachtige reflectie van de scherpzinnige Ricardo! Hoewel Marx – die hem als geen ander herkende – radicaal kritiek uitte op zijn beperkingen, in wezen op zijn onvermogen om te erkennen dat het surplus onbetaalde arbeid is en de belangrijkste overdracht vormt. Dit vereist, zo stelt hij, het erkennen van waarde als een onnatuurlijke historische sociale vorm en ruilwaarde als een kwantitatief mechanisme om de publieke, private arbeid en de complexiteit ervan te erkennen.

En daar – precies daar – zien we het langetermijngedrag van lonen, winsten en inkomen. En daaronder vallen energie, olie, aardgas, steenkool en – vreemd genoeg – zon, wind, endogene warmte, mariene energie, biomassa en, vreemd genoeg, elektriciteitsinkomsten. Welnu, dit is de theoretische en methodologische oorsprong van de naam van mijn keuzevak, Politieke economie van energie en klimaatrampen. Ja, klimaatrampen, waarover ik een andere keer meer zal vertellen. Het is een essentieel onderdeel van mijn leven en het leert me. Daarom stel ik nogmaals voor: "Volg de richtlijnen." Lange termijn; dun maar vastberaden. En leef ze blok voor blok! Altijd in perspectief. Altijd met enthousiasme. Altijd met hoop. Altijd met opwinding. Echt.

[email protected]