Klimaatverandering zorgde ervoor dat de recente hittegolf in Europa 'tot 4 graden warmer' werd

De hoge temperaturen hebben waarschijnlijk geleid tot meer hittegerelateerde sterfgevallen dan er zouden zijn geweest zonder de invloed van de opwarming van de aarde, zo concludeerde een snelle studie van de episode door meer dan een dozijn onderzoekers van vijf Europese instituten.

In veel Europese landen stegen de temperaturen tussen eind juni en begin juli ruim boven de 40 graden Celsius. De eerste hittegolf van de zomer brak records en leidde tot gezondheidswaarschuwingen.

Klimaatmonitor Copernicus van de EU meldde woensdag dat juni 2025 de warmste maand ooit was in West-Europa. Sommige scholen en toeristische trekpleisters bleven gesloten vanwege de stijgende temperaturen.

Om te beoordelen welke rol klimaatverandering speelt, vergeleken wetenschappers hoe intens een hittegolf zou zijn in een wereld die niet was opgewarmd door de verbranding van grote hoeveelheden fossiele brandstoffen.

Op basis van historische weergegevens concludeerden ze dat de hittegolf “2 tot 4 graden koeler zou zijn geweest” zonder door de mens veroorzaakte klimaatverandering in alle twaalf onderzochte steden, behalve één.

De extra graden verhoogden het risico aanzienlijk in deze steden, die samen een bevolking van meer dan 30 miljoen hebben en grote hoofdsteden als Parijs, Londen en Madrid omvatten.

"Het brengt bepaalde groepen mensen in gevaarlijker terrein", aldus onderzoeker Ben Clarke van Imperial College London, dat het onderzoek samen met de London School of Hygiene and Tropical Medicine leidde.

Voor sommige mensen is het nog steeds warm en mooi weer. Maar voor een groot deel van de bevolking is het momenteel gevaarlijker.

In het onderzoek werd voor het eerst ook gekeken naar het dodental door de hittegolf in de twaalf bestudeerde steden en hoeveel daarvan aan klimaatverandering konden worden toegeschreven.

Op basis van door vakgenoten beoordeelde wetenschappelijke methoden en bestaand onderzoek naar hitte en sterfte concludeerde het onderzoek dat de hittegolf waarschijnlijk ongeveer 2.300 doden heeft veroorzaakt tussen 23 juni en 2 juli in de 12 bestudeerde steden.

Volgens de onderzoekers zouden er naar schatting 1.500, ofwel ongeveer tweederde, van deze sterfgevallen niet zijn voorgekomen als klimaatverandering de temperaturen niet tot zulke gevaarlijke hoogten had opgestuwd.

De auteurs, van onderzoeksinstituten uit het Verenigd Koninkrijk, Nederland, Denemarken en Zwitserland, benadrukten dat deze schatting slechts een momentopname was van de bredere hittegolf, aangezien er nog geen officiële telling beschikbaar was.

Hittegolven zijn vooral gevaarlijk voor ouderen, zieken, jonge kinderen, mensen die buiten werken en iedereen die langdurig en zonder verlichting van de hitte aan hoge temperaturen wordt blootgesteld.

Het effect op de gezondheid is nog groter in steden, waar warmte wordt geabsorbeerd door verharde oppervlakken en gebouwen. Hierdoor zijn stedelijke gebieden heter dan hun omgeving.

Volgens Copernicus ervaren grote delen van Zuid-Europa zogenaamde "tropische nachten" tijdens de hittegolf, waarbij de temperaturen 's nachts niet laag genoeg dalen om het lichaam te laten herstellen.

"Een stijging van de hittegolftemperatuur met slechts twee of vier graden kan voor duizenden mensen het verschil betekenen tussen leven en dood", aldus Garyfallos Konstantinoudis, docent aan het Imperial College London.

"Daarom staan ​​hittegolven bekend als stille moordenaars. De meeste hittegerelateerde sterfgevallen vinden plaats in huizen en ziekenhuizen, buiten het zicht van het publiek, en worden zelden gemeld", vertelde hij aan verslaggevers.

Volgens de autoriteiten kan het weken duren voordat er een definitieve telling plaatsvindt van het aantal doden door de recente hittegolf. Maar vergelijkbare incidenten hebben in de afgelopen zomers al aan tienduizenden mensen het leven gekost in Europa.