In de archipel van muziek, podia en straten van Kaapverdië, in Loulé

De Creoolse taal is te horen in de kronkelende straatjes van het historische centrum. In een ervan is een muur met kleurrijke motieven te zien die het Nationaal Centrum voor Kunst, Ambachten en Design (CNAD) nabootst, dat in 2022 in Mindelo werd geopend. Je komt binnen via een prachtige gang en komt langs de kloostergang van het klooster van Espírito Santo. Links maakt een vrouw handwerk. Rechts eten mensen cachupa en drinken ze grogue. In het midden zijn concertina's, ferrinho's en dansende zwarte lichamen te zien.

We bevinden ons in de "binnenplaats" van Kaapverdië, in Loulé, een soort nieuw eiland in de archipel, in het kader van het MED Festival . In die specifieke ruimte kunt u gastronomie en ambachten ontdekken, workshops manden vlechten volgen, deelnemen aan dansmomenten en zelfs traditioneel theater ontdekken.

Op 5 juli viert Kaapverdië 50 jaar onafhankelijkheid en het Middellandse Zeegebied besloot dit moment te vieren door de archipel in het zonnetje te zetten.

Als er één ding is dat het leven op de eilanden de afgelopen decennia heeft gekenmerkt, dan is het wel muziek. Ga je bijvoorbeeld naar Mindelo, Santiago of Fogo, dan is het overal. Het bepaalt het ritme van de dagen, van de bewegingen van mensen, en geeft ze betekenis en inhoud. Het vervangt de lucht die we inademen niet, maar bijna wel. Zo was het 50 jaar geleden ook. Muziek speelde een fundamentele rol in het onafhankelijkheidsproces, in de aanloop naar en vooral in de jaren na 1975.

Politieke bijeenkomsten of openbare informatiesessies werden vaak gekenmerkt door liveoptredens van iconische groepen uit die tijd. Het kwam ook vaak voor dat deze sessies eindigden in dansfeesten. Muziek diende als een verbindende kracht en als middel om politieke ideeën over te brengen. Meestal niet expliciet of direct, maar dit politieke vuur was er wel. Historische groepen die vandaag de dag nog steeds actief zijn, zoals Os Tubarões, Ferro Gaita of Bulimundo, namen deel aan deze dynamiek.

Twee van hen, Os Tubarões – met Dino d' Santiago – en Ferro Gaita, zullen in Loulé te gast zijn. Dat is geen toeval. Zoveel jaren later is wat ze altijd uitzenden relevanter dan ooit. De nieuwe generaties, in Kaapverdië, Portugal of in de diaspora, brengen hulde aan hen en noemen hen als een invloedrijke figuur. In Portugal, van Dino tot Fogo Fogo, van Scúru Fitchádu tot Fidju Kitxora, zijn er talloze voorbeelden.

Maar omdat de realiteit van de Kaapverdische muziek rijk en divers is – morna, coladeira, funaná, batuque, wals, kutchi pó en andere genres – is er natuurlijk nog veel meer te horen. Deze woensdag, de dag van de receptie, vond het eerste moment plaats.

Het was de stem van Ceuzany , een Kaapverdische van Senegalese afkomst, die van zich liet horen, begeleid door haar band, die energiek en vulkanisch opkwam, met coladeiras, om deze krachtige eerste swing te vermengen met mornas en kalmere momenten.

Maar natuurlijk is het festival, net als het gastland, een archipel van muziek, podia en kronkelende straatjes, dus er valt nog veel meer te ontdekken met Vieux Farka Touré, Queen Omega, Congos, Sílvia Péres Cruz & Salvador Sobral, Carminho, A Garota Não en vele anderen. Tot zondag. En dan is het nog niet eens begonnen.

KRONIEK #1 van Vítor Belanciano