Zonder Europese defensie geen sociaal Europa

NAVO-leiders kwamen woensdag in Den Haag bijeen voor een top die een historisch keerpunt zou kunnen betekenen. Het besluit om een ​​nieuw investeringsniveau voor defensie vast te stellen – 5% van het bbp – is meer dan slechts een symbolisch getal. Het is een duidelijk teken dat veiligheid weer centraal staat in de Europese zorg, niet als een ideologische keuze, maar als reactie op de realiteit. Zelfs met een krachtige impuls van de onstabiele Amerikaanse president. De oorlog is teruggekeerd op het continent en daarmee ook de urgentie om de rol van Europa in de wereld te heroverwegen.

Sommigen zien de NAVO als een overblijfsel uit de Koude Oorlog, een verouderde structuur die afhankelijk is van Washington. Maar wat het Kremlin Oekraïne heeft aangedaan en wat het nog steeds doet met raketten en drones boven burgersteden, is een harde waarschuwing: de wereld is niet veiliger, maar juist onvoorspelbaarder. De NAVO, ongeacht hoeveel kritiek ze krijgt op haar bureaucratische inertie of het gebrek aan evenwicht tussen haar bondgenoten, blijft het enige effectieve schild van militaire afschrikking in Europa.

Maar deze afhankelijkheid van Amerikaans leiderschap is een kwetsbaarheid geworden. Niet vanwege een totaal gebrek aan Europese capaciteit – die weliswaar verspreid en slecht gecoördineerd is – maar vanwege een gebrek aan politieke wil. De ongemakkelijke waarheid is dat veel Europese landen na decennia van vrede geleidelijk minder verantwoordelijk zijn geworden voor hun eigen verdediging. En nu, geconfronteerd met Trumps zigzaggedrag en de latente Amerikaanse onwil om Oekraïne meer te steunen, wordt de strategische fout van deze zelfgenoegzaamheid duidelijk.

Het is daarom het moment voor Europa om te beslissen of het een speler wil zijn of slechts een toneelspeler in de geschiedenis die anderen schrijven.

Europese strategische autonomie is niet langer een technocratische slogan uit Brussel. Het is een existentiële noodzaak. Voor wie zichzelf ziet in een sterk Europees project, sociaal coherent, open voor de wereld maar in staat zichzelf te verdedigen, is de optie duidelijk: meer integratie, meer coördinatie, meer investeringen in onze eigen militaire capaciteiten – niet om de NAVO te evenaren, maar om de samenhang ervan te versterken. Tenminste totdat het mogelijk is om één Europese Strijdmacht te creëren.

Wil Europa relevant blijven binnen de NAVO, dan moet het meer zijn dan een politiek aanhangsel van de Verenigde Staten. De wederkerigheid van Artikel 5 vereist geloofwaardigheid. En geloofwaardigheid vereist middelen, toewijding en strategische visie. Een groep staten in het Europese blok die haar defensie delegeert, kan er niet naar streven om ergens de leiding over te nemen.

Er bestaat nog steeds een illusie die ontmanteld moet worden: dat vrede alleen door diplomatie kan worden gegarandeerd. Diplomatie is essentieel, maar is alleen effectief wanneer ze wordt ondersteund door afschrikkende middelen. Poetin heeft dit beter begrepen dan veel Europese beleidsmakers. Zijn regime vertrouwt op intimidatie, de interne verdeeldheid van democratieën en de normalisering van wreedheid als instrument van buitenlands beleid. Dit negeren is niets leren van de geschiedenis.

Tegelijkertijd heeft de oorlog in Oekraïne een Europa onthuld dat meer verenigd en vastberaden is dan velen hadden verwacht. De snelle reactie, de opvang van vluchtelingen, de levering van wapens en de economische steun hebben aangetoond dat het Europese ideaal van vrijheid en solidariteit nog steeds springlevend is. Maar het heeft ook aangetoond dat dit streven vorm moet krijgen in een blijvende toewijding, niet alleen aan Kiev, maar aan het idee van Europese soevereiniteit zelf.

De NAVO heeft Europa nodig, niet alleen als geografische ruimte, maar ook als politieke en morele pijler. En Europa heeft de NAVO nodig, maar bovenal zichzelf: zichzelf zien als een macht, niet alleen economisch maar ook geopolitiek. Dit vereist moedig leiderschap, bewuste kiezers en een strategische cultuur die verder kijkt dan de korte termijn.

Het gaat hier niet om het militariseren van het Europese project. Het gaat erom de continuïteit ervan te waarborgen. Een sociaal, groen, digitaal en democratisch Europa kan alleen floreren als het beschermd wordt. Zonder veiligheid is er geen vrijheid. En zonder vrijheid valt al het andere uit elkaar.

De Top van Den Haag heeft niet alles opgelost, verre van dat. Maar het markeerde wel het einde van een tijdperk van strategische onschuld. De inzet voor een sterkere defensie, hoe ambitieus ook, is een politieke verklaring die niet op papier kan blijven staan. Als Europa dat wil, kan het sterker, verenigder en beter voorbereid op de 21e eeuw uit deze oorlog tevoorschijn komen. Maar het moet het wel willen. En het moet handelen.

Hij schrijft elke twee weken op donderdag voor SAPO // Tiago Matos Gomes schrijft volgens de oude orthografische overeenkomst