Kosten: beleggers moeten zich zorgen maken, maar niet in paniek raken

De dreiging van Donald Trump om importheffingen van 30% op te leggen aan de Europese Unie brengt 's werelds grootste bilaterale handelsrelatie in gevaar, met mogelijk negatieve gevolgen voor zowel de economie als de markten van het blok. "Hoewel wij ervan uitgaan dat er uiteindelijk een lager tarief zal worden onderhandeld, moeten investeerders zich voorbereiden op een periode van marktaanpassing", aldus een studie van Christian Schulz, hoofdeconoom bij Allianz Global Investors (Allianz GI).

De redenen voor de veranderingen zijn talrijk: de VS is een belangrijke afzetmarkt voor Europese producten, en een simpele berekening suggereert dat een daling van de export gedurende enkele jaren een verlies van maximaal 1% van het Europese bbp zou kunnen betekenen, terwijl het aan de andere kant van de Atlantische Oceaan een stijging van de inflatie zou kunnen veroorzaken; marktbewegingen laten zien dat beleggers geloven dat Trump zijn standpunt niet zo ver zal doorvoeren dat het de Amerikaanse groei ernstig schaadt, maar we moeten ons hoeden voor het risico van zelfgenoegzaamheid; en het meest waarschijnlijke scenario is dat onderhandelingen met de EU de afschaffing of versoepeling van dit tarief van 30% mogelijk zullen maken. De EU zal echter mogelijk concessies moeten doen om tot een akkoord te komen.

"De impact op economieën en markten zal afhangen van de vraag of de Amerikaanse president deze dreigementen daadwerkelijk uitvoert en van de omvang van de represailles die de getroffen handelspartners nemen." Volgens sommige bronnen proberen EU-functionarissen een akkoord te sluiten met hun Amerikaanse tegenhangers en tegelijkertijd een pakket aan mogelijke tegenmaatregelen in de vorm van invoerrechten te overwegen.

De Europese markten reageerden aanvankelijk met een daling op Trumps dreigement, maar herstelden zich daarna. De marktvolatiliteit, gemeten aan de hand van de Vix-index, daalde eveneens tot bijna het laagste niveau van het jaar. Marktbewegingen wijzen erop dat beleggers denken dat Trump zal terugkrabbelen als de maatregelen een reëel risico vormen voor de Amerikaanse groei, aldus de analist.

"Wij denken dat het meest waarschijnlijke scenario is dat de onderhandelingen met de EU zullen leiden tot de afschaffing of verlaging van het 30%-tarief. We achten het ook mogelijk om terug te keren naar het wederzijdse tarief van 10% dat eerder werd overwogen. In beide gevallen zal de EU waarschijnlijk aanzienlijke concessies moeten doen om een akkoord te bereiken dat uiteindelijk resulteert in de afschaffing of verlaging van het 30%-tarief."

Als het 30%-tarief op EU-import wordt ingevoerd en de EU niet krachtig reageert, zal het handelsconflict met de VS de exportinkomsten van het Europese blok beïnvloeden. Dit zou kunnen leiden tot een lagere groei in de regio en lagere prijzen als gevolg van de verzadiging van de binnenlandse markt met producten die voorheen werden geëxporteerd, naast de verlegging van export van andere Amerikaanse handelspartners die door de tarieven worden getroffen.

De Verenigde Staten zijn ongetwijfeld een belangrijke markt voor de EU en zijn in 2024 goed voor ongeveer 20% van de EU-export. Exclusief sectoren zoals auto's en staal (waar Trump al tarieven van respectievelijk 25% en 50% heeft opgelegd), vertegenwoordigde de potentieel getroffen export in 2023 2,6% van het Europese bbp. Per land varieert de blootstelling van 9,8% van het bbp in Ierland tot 0,4% in Cyprus. Van de grote economieën zijn Duitsland (3,1%) en Italië (2,8%) meer blootgesteld dan Frankrijk (1,5%) of Spanje (1,2%).

Uitgaande van een daling van de belastinginkomsten als gevolg van de daling van de export, wijzen de eenvoudigste berekeningen op een verlies van maximaal 1% van het bbp voor de EU over twee jaar. Uitgebreidere modellen, die rekening houden met indirecte effecten zoals handelsverlegging of de potentiële waardestijging van de euro, wijzen op een nog grotere impact.

"We verwachten dat Europese bedrijven in eerste instantie de gevolgen voor hun marges zullen opvangen, wat zal resulteren in een daling van de bedrijfswinsten. Op middellange termijn zullen de kosten uiteindelijk worden doorberekend aan werknemers via een lagere loongroei en uiteindelijk banenverlies, wat zal leiden tot een wereldwijd desinflatoir effect", aldus Christian Schulz.

Bij gebrek aan vergeldingsheffingen van de EU zou het blok kunnen proberen de impact te compenseren door de binnenlandse vraag te stimuleren door middel van renteverlagingen (zie hieronder) en kortetermijnbegrotingsstimulansen. Op de lange termijn wordt verwacht dat de EU de structurele hervormingen zal versnellen om de afhankelijkheid van de VS te verminderen en handelsovereenkomsten met andere landen te sluiten.

Voor de Verenigde Staten zouden deze tarieven het aanbod van goederen op de binnenlandse markt kunnen verminderen. Ongeveer 10% van de Amerikaanse consumptie wordt geïmporteerd, dus het opleggen van 30% invoerrechten op alle import zou de inflatie kunnen opdrijven tot 3% als (onwaarschijnlijk) de volledige kosten worden doorberekend aan de consument. Deze impact zou in de herfst voelbaar kunnen worden, wanneer de huidige voorraden uitgeput raken.

Het doel van de tarieven is ook om de belastinginkomsten voor de Amerikaanse overheid te verhogen. Los van de negatieve effecten zou deze fiscale impuls aanzienlijk kunnen zijn: 30% tarieven op $ 3 biljoen aan importgoederen zouden tot $ 900 miljard aan inkomsten kunnen genereren, grotendeels ten koste van buitenlandse bedrijven. Deze extra inkomsten zullen de zorgen over de houdbaarheid van de Amerikaanse staatsschuld wegnemen.

Wij denken dat deze tarieven zowel het monetaire beleid als de markten kunnen beïnvloeden: de Amerikaanse Federal Reserve (Fed) zou voor een dilemma kunnen komen te staan nu de inflatie stijgt. Monetair-beleidsduiven, die voorstander zijn van lagere rentetarieven, zullen stellen dat deze verhoging tijdelijk is en genegeerd kan worden, maar haviken zullen zich ongemakkelijk voelen als de inflatie langer boven de doelstelling blijft; in de EU zou de impact van de tarieven de verwachtingen van renteverhogingen door de Europese Centrale Bank kunnen temperen. Omgekeerd zou het vooruitzicht van grotere fiscale stimuleringsmaatregelen de rente op de lange termijn kunnen opdrijven; zelfs als de tarieven niet worden ingevoerd, zou de onzekerheid over de mogelijke invoering ervan de Europese groei en markten negatief kunnen beïnvloeden. Dit scenario zou de recente sterke prestaties van de Europese aandelenmarkten ten opzichte van de Amerikaanse op de proef kunnen stellen. Elke marktinstabiliteit zou het momentum van de euro kunnen ondermijnen.

Trumps laatste standpunt suggereert dat hij de "strijdlustige" handelspolitieke houding heeft hervat die hij in april aan de dag legde, toen hij een reeks wederzijdse tarieven tegen zijn handelspartners aankondigde. Deze aankondiging, die hij "Bevrijdingsdag" noemde, veroorzaakte marktdalingen voordat Washington besloot de implementatie ervan uit te stellen.

Wij denken echter dat de markten, net als in april, nog een aanpassingsperiode tegemoet kunnen zien voordat tarieven worden verlaagd, uitgesteld of afgeschaft.

Hoewel beleggers voorzichtig optimistisch blijven over de uiteindelijke uitkomst, moeten we oppassen voor zelfgenoegzaamheid. Met de EU en vele andere economieën in Trumps vizier, kunnen beleggers een wendbare aanpak hanteren die niet te sterk afhankelijk is van één activaklasse of geografische regio.