Trumps tarieven zouden buitenlandse investeringen in opkomende markten, waaronder Brazilië, kunnen afschrikken.

NEW YORK — De golf van protectionisme die de wereldhandel overspoelt als gevolg van de tarieven van de Amerikaanse president Donald Trump dreigt over te slaan naar een belangrijke bron van groei voor opkomende markten: buitenlandse directe investeringen .

In Brazilië, waar een belastingtarief van 50% geldt (het hoogste tarief dat tot nu toe is aangekondigd), zou dit het grootste risico kunnen vormen als de spanningen met Washington nog verder toenemen.

Sinds de grote wereldwijde financiële crisis zijn rijke landen overgegaan op protectionistische maatregelen, zoals het invoeren van tarieven.

Het aantal nieuwe beperkingen dat ontwikkelde economieën opleggen aan de import uit opkomende markten, groeide tussen 2009 en 2023 jaarlijks gemiddeld met 8%, zo blijkt uit een waarschuwing van de Bank voor Internationale Betalingen (BIS) in haar meest recente jaarverslag.

Het totale aantal getroffen producten steeg in de periode van ongeveer 5% naar 62%.

"Naarmate het handelsprotectionisme blijft toenemen, zullen er minder buitenlandse directe investeringen van de ontwikkelde naar de opkomende economieën stromen. Hierdoor neemt het groeipotentieel van deze landen af en verslechteren de vooruitzichten voor economische convergentie tussen deze twee werelden", waarschuwt de BIS, die wordt beschouwd als de vader van de centrale banken en is gevestigd in het Zwitserse Bazel.

Deze week stond Brazilië weer in de schijnwerpers, nadat president Trump vanaf 1 augustus een belasting van 50% op alle Braziliaanse producten invoerde.

Hoewel de VS de op één na grootste handelspartner van Brazilië is, is de handelsbalans klein en vertegenwoordigt deze minder dan 2% van het bruto binnenlands product (bbp) van Brazilië. Volgens economen zou dit de economische schade voor het land moeten beperken. In het ergste geval zou dit de groei van Brazilië met 0,4 procentpunt kunnen verminderen, voorspelt Goldman Sachs .

De BIS waarschuwt echter dat meer protectionisme gevolgen kan hebben voor directe buitenlandse investeringen uit opkomende landen, wat op zijn beurt weer een extra risico kan vormen voor de BBP-groei van deze economieën.

Volgens de organisatie kenden landen die een groter aandeel buitenlandse directe investeringen (FDI) ontvingen dan landen die handelsbeperkingen oplegden op ten minste 50% van hun import, een lagere gemiddelde groei.

"Alles in de economie is met elkaar verbonden, dus een grote fundamentele verschuiving in het wereldwijde handelsbeleid zou zeker gevolgen kunnen hebben voor veel andere variabelen, zoals buitenlandse directe investeringen", aldus Todd Martinez, co-hoofd van Latijns-Amerikaanse staatsobligaties bij Fitch Ratings , in een interview met Estadão/Broadcast .

Voor Alexandre de Ázara, hoofdeconoom bij investeringsbank UBS BB, zijn de gevolgen van de escalatie van de spanningen tussen de VS en Brazilië vooral de directe buitenlandse investeringen (FDI).

"Als Brazilië door de VS als 'onvriendelijk' wordt bestempeld, is dat duidelijk het risico", schat hij in in een interview met Estadão/Broadcast . Desondanks voorziet hij geen daling van de buitenlandse investeringen.

Brazilië zag in het jaar tot mei een netto-instroom van ruim 30 miljard Amerikaanse dollar aan directe buitenlandse investeringen, een daling van bijna 1,90% vergeleken met dezelfde periode in 2024.

De Centrale Bank verwacht een netto-instroom van 70 miljard dollar aan buitenlandse directe investeringen in 2025, wat overeenkomt met 3,2% van het bbp en lager is dan de ruim 71 miljard dollar van vorig jaar. Het record werd gevestigd in 2022, toen er 74,6 miljard dollar het land binnenkwam.

Amerikanen zijn goed voor ongeveer een kwart van alle nieuwe buitenlandse investeringen in Brazilië. Het land, samen met Spanje en Portugal, viel op qua interesse in buitenlandse investeringen tussen 2018 en 2024, volgens de FDI Confidence Index van Citi.

"Brazilië heeft altijd al een sterke buitenlandse directe investeringen gehad, ondanks de vele uitdagingen op het gebied van concurrentievermogen. De aantrekkingskracht van het land komt voort uit de grote binnenlandse markt, en dit zal niet veranderen als gevolg van het handelsbeleid", aldus Martinez van Fitch.

Uit een recent onderzoek van Bank of America blijkt dat bedrijven niet van plan zijn om hun reshoringstrategieën te versterken (dat wil zeggen, hun activiteiten terug te brengen naar hun thuislanden), ondanks de recente trend als gevolg van de tarieven van Trump.

Er kan echter ook sprake zijn van meer nearshoring (handel tussen landen die dichterbij zijn) of friendshoring (centralisatie van handel tussen landen die bevriend zijn).

"Daar kunnen sommige landen van profiteren", zegt Claudio Irigoyen, hoofd Global Economic Research bij Bank of America (BofA). Hij noemt Mexico en India als voorbeelden.

Voor voormalig voorzitter van de Federal Reserve (Fed) van New York, William Dudley, is het nog te vroeg om een beoordeling te maken, omdat niemand weet hoe het Amerikaanse tariefstelsel eruit zal zien.

Maar één ding is zeker: bedrijven zullen hun productiebronnen diversifiëren op zoek naar meer flexibiliteit om te kunnen reageren op uitbraken van handelsprotectionisme, zegt hij.

"Investeringen hebben een levensduur die zich over vele jaren uitstrekt. En wie weet hoe lang deze tarieven daadwerkelijk van kracht zullen zijn?", vraagt Dudley zich af.