Zakenmensen willen dat Lula met de VS onderhandelt vanwege het risico dat hij in 2026 23 miljard dollar verliest.

Het potentiële verlies van 23 miljard dollar aan zaken met de Verenigde Staten – de op één na grootste bestemming voor Braziliaanse export – tegen 2026 zet bedrijfsleiders onder druk om de regering van Luiz Inácio Lula da Silva (Arbeiderspartij) te dwingen diplomatieke onderhandelingen te beginnen om Trumps tariefverhoging, die woensdag (9) werd aangekondigd, terug te draaien. Verwacht wordt echter dat ze op terughoudendheid zullen stuiten bij de leider van de Arbeiderspartij, die van plan is de Wet op de Economische Wederkerigheid toe te passen.

De toeslag van 50% op alle geïmporteerde producten uit Brazilië vanaf 1 augustus zou de export van het land dit jaar met ongeveer 6,5 miljard dollar kunnen verminderen en met nog eens 16,5 miljard dollar in 2026. Volgens berekeningen van XP Investimentos zou het totale verlies tegen het einde van volgend jaar op 23 miljard dollar kunnen uitkomen.

Exporteurs van producten met een hogere toegevoegde waarde zullen de negatieve effecten van de maatregel waarschijnlijk meer voelen dan de landbouwsector, die minder afhankelijk is van de Noord-Amerikaanse markt.

"Staal, mijnbouw, automobielindustrie, luchtvaart en olie behoren tot de sectoren die het zwaarst zijn getroffen, vanwege hun grote afhankelijkheid van de Noord-Amerikaanse markt", aldus Jackson Campos, directeur institutionele relaties bij AGL Cargo en specialist buitenlandse handel.

"Zelfs sectoren zoals farmaceutica, textiel, schoenen en voeding lopen risico's, omdat de maatregel breed is en alle export beïnvloedt. Het besluit verhoogt de kosten, vermindert het concurrentievermogen en creëert onzekerheid over de handel. Braziliaanse bedrijven zullen hun markten moeten diversifiëren, robuustere bilaterale overeenkomsten moeten nastreven en risicobeperkende strategieën moeten hanteren om het hoofd te bieden aan de nieuwe, meer protectionistische geopolitieke en handelssituatie", aldus de uitvoerende macht.

Trumps tariefverhoging verrast exporteurs

Trumps tariefverhoging verraste veel sectoren. Een van de meest zorgwekkende sectoren is de olie- en olieproductenindustrie. Deze grondstof is het belangrijkste exportproduct voor de grootste economie ter wereld.

Het Braziliaanse Olie- en Gasinstituut (IBP), het vertegenwoordigende orgaan van de sector, pleit voor een open dialoog tussen Braziliaanse en Noord-Amerikaanse leiders om een ​​diplomatieke oplossing te vinden en de handelsstromen tussen de twee grootste economieën van het continent in stand te houden.

Ook de maakindustrie vreest de negatieve gevolgen van het nieuwe tarief. De VS is de belangrijkste buitenlandse markt voor de sector. "Er is geen economisch feit dat een maatregel van deze omvang rechtvaardigt, namelijk het verhogen van de tarieven voor Brazilië van de bodem tot het plafond. De gevolgen van deze tarieven zouden ernstig kunnen zijn voor onze industrie, die sterk verweven is met het Amerikaanse productiesysteem", aldus Ricardo Alban, voorzitter van de branchevereniging.

Volgens hem zou een breuk in deze relatie zeer schadelijk zijn voor de Braziliaanse economie. "Daarom is het voor de productiesector nu het allerbelangrijkste om de onderhandelingen en de dialoog te intensiveren om deze beslissing terug te draaien", zegt hij.

Dezelfde zorg geldt voor de kunststofindustrie. José Ricardo Roriz, voorzitter van de raad van bestuur van de Braziliaanse Vereniging van de Kunststofindustrie (Abiplast), stelt dat exporteren naar de Verenigde Staten betekent concurreren op hoog niveau en toegang krijgen tot een van de meest veeleisende en best betaalde markten ter wereld.

"Dit zijn bedrijven die investeren in technologie en kwaliteit, en die beter betaalde banen ondersteunen. Een tarief van 50% maakt dit soort operaties praktisch onhaalbaar, met directe gevolgen voor de omzet, winstgevendheid en kwaliteit van de banen van deze bedrijven", stelt hij.

Indirecte effecten kunnen ook merkbaar zijn, aangezien plastic aanwezig is in 95% van de Braziliaanse exportproducten, waaronder verpakkingen, auto-onderdelen, irrigatiesystemen, kassen en logistiek. "De daling in andere exportsegmenten zal ook gevolgen hebben."

"Naast de rechtstreekse export van kunststofproducten, zoals folies en technische verpakkingen, ondervindt onze sector indirect de gevolgen van de krimp van andere exportsectoren", aldus de voorzitter van de raad van bestuur van Abiplast.

De Braziliaanse Vereniging voor de Textiel- en Kledingindustrie (Abit) sprak zich ook uit voor dialoog en begrip tussen Brazilië en de Verenigde Staten. "Het is essentieel dat diplomatieke en institutionele kanalen worden gemobiliseerd om de sfeer van vertrouwen en voorspelbaarheid te herstellen die de bilaterale relatie altijd heeft gekenmerkt. Begrip is altijd de meest constructieve en duurzame weg", aldus Abit in een verklaring.

Agrarische sector vreest stijgende productiekosten door Trumps tariefverhoging

Zorgen over Trumps tariefverhoging houden ook de Braziliaanse agro-industrie in hun greep, ondanks het feit dat de Verenigde Staten geen grote afnemers zijn. Er bestaat een risico op stijgende inputkosten en daarmee inflatie voor consumenten.

De Sojabonen- en Maïsproducentenvereniging van Mato Grosso (Aprosoja-MT) zegt dat als het nieuwe tarief daadwerkelijk wordt ingevoerd, dit “diepgaande gevolgen zal hebben voor de velden en de tafels van de Brazilianen.”

"De VS is een strategische partner voor Brazilië, met name in de landbouwsector. We exporteren vlees, koffie, sinaasappelsap, maïsethanol en Embraer-vliegtuigen, die afhankelijk zijn van Amerikaanse onderdelen. De toename van de vleesexport heeft een directe invloed op de consumptie van sojabonen en maïs, aangezien het vetmesten van pluimvee, het aanvullen van diervoeders met voedingssupplementen en het opsluiten van vee steeds vaker voorkomen in Brazilië", aldus de verklaring van de entiteit.

"We importeren kant-en-klare brandstoffen uit de VS, zoals diesel, benzine en nafta, die essentieel zijn voor de landbouwproductie en het transport van voedsel van boerderijen naar distributiecentra. Een prijsstijging van deze inputs zal de productiekosten verhogen en kan de voedselprijzen beïnvloeden, waardoor de inflatie toeneemt", benadrukt de vereniging.

De entiteit benadrukt ook dat Brazilië hightech landbouwmachines en -onderdelen zoals chips, processors en geavanceerde systemen importeert, die essentieel zijn voor het concurrentievermogen van de Braziliaanse landbouw. ​​"Handelsbarrières kunnen deze toegang belemmeren en innovatie op dit gebied belemmeren."

Nu de inflatie stijgt, waarschuwt Aprosoja ook voor het risico van een verdere verhoging van de basisrente (Selic), waardoor de kosten van krediet op het platteland, dat al tot de duurste in de recente geschiedenis behoort, verder zullen stijgen. "Dit ontmoedigt producenten, die te maken hebben met negatieve marges en een van de grootste crises in de sector in de afgelopen twintig jaar."

De voorzitter van de Braziliaanse plattelandsvereniging (SRB), Sérgio Bortolozzo, noemt het besluit alarmerend en eist onmiddellijke actie van de Braziliaanse regering. "Het is niet goed voor Brazilië, noch voor de Verenigde Staten. We zitten in een comfortabele positie, aangezien we de belangrijkste leverancier van koffie en rundvlees zijn, maar er is een goed gecoördineerde overeenkomst nodig om dit terug te draaien", zegt hij. De oplossing, zegt hij, ligt in diplomatieke onderhandelingen.

De interim-voorzitter van de Landbouwfederatie van de deelstaat Paraná (FAEP), Ágide Eduardo Perin Meneguette, pleit er ook voor dat de regering maatregelen neemt om de veiligheid van de sector te waarborgen. "De Amerikaanse heffing op Braziliaanse export is een waarschuwingssignaal [...] Deze maatregel kan onze producenten schaden en de aanwezigheid van Brazilië op de internationale markt in gevaar brengen", verklaarde hij.

Voor Tirso Meirelles, voorzitter van de Federatie voor Landbouw en Veeteelt van de Staat São Paulo (FAESP), weerspiegelt het besluit van de Amerikaanse regering een "gebrek aan Braziliaanse diplomatie en strategische visie". Hij is van mening dat de regering van Luiz Inácio Lula da Silva (Arbeiderspartij) onvoldoende wendbaarheid toonde bij het zoeken van een dialoog met de regering-Trump.

Hij benadrukt dat Brazilië een actievere houding moet aannemen aan de onderhandelingstafel, door de permanente kanalen voor dialoog met de Verenigde Staten en andere partners te versterken en multilaterale overeenkomsten en internationale fora te gebruiken als instrumenten voor druk en belangenbehartiging.

Tariefverhoging kan verkoop industriële producten belemmeren

Volgens het onderzoek van XP zou een prijsstijging van 10% van industriële goederen de export met ongeveer 20% verminderen. "Met de recente aankondiging van een tariefsverhoging van 50% zou de verkoop van industriële goederen aan de VS dus onrendabel worden", aldus het rapport.

“Aan de andere kant is de export van basisgoederen (grondstoffen) minder prijsgevoelig en, nog belangrijker, kan deze naar andere markten worden omgeleid”, benadrukt de makelaar.

Analisten schatten dat hogere tarieven de groei van het Braziliaanse bruto binnenlands product (bbp) in 2025 met 0,3 procentpunt en in 2026 met 0,5 procentpunt zouden kunnen verlagen.

Volgens Marcos Hanna, econoom bij Armada Asset Investimentos, zal de nieuwe belasting op de Braziliaanse markt vooral gevolgen hebben voor staalproducenten als Gerdau, CSN en Usiminas, die al te maken hebben met hogere tarieven, en voor grote vleesproducenten als JBS en Marfrig, die meer dan de helft van hun inkomsten halen uit de export naar de Verenigde Staten.

Embraer zal ook de gevolgen van de prijsstelling voelen, vanwege de stijgende kosten en het onvermogen om de tariefsverhoging volledig door te berekenen aan zijn klanten, waardoor zijn marge onder druk komt te staan.

"Andere bedrijven die negatief worden getroffen, zijn bedrijven met hoge productiekosten en schuldenlasten in dollars. Dit komt doordat de real onder druk staat om te devalueren in een scenario waarin de handelsbalans verschuift richting de VS."

Hij benadrukt dat de landbouwsector, ondanks het grote aandeel in de Braziliaanse export, weinig afhankelijk is van de Verenigde Staten: ongeveer 6% van de totale waarde van de geëxporteerde landbouwgrond in de Verenigde Staten.

"Het is logisch dat de export wordt verlegd, dat de banden met andere handelspartners worden aangehaald en dat tarieven worden doorberekend in de prijs van geëxporteerde producten. Hierdoor zijn de gevolgen voor Braziliaanse bedrijven minder groot", benadrukt hij.

Danilo Igliori, hoofdeconoom bij Nomad, zegt dat de huidige situatie voorzichtigheid vereist, gezien de mogelijkheid dat het nieuwe tarief wordt verlaagd of zelfs opgeschort tot 1 augustus. "Deze nieuwe strategie heeft alles in zich om de onzekerheid over de economische vooruitzichten te vergroten, met een daaruit voortvloeiende toename van de marktvolatiliteit", aldus Igliori.

Volgens hem zullen analisten en economische experts, gezien Trumps staat van dienst, waarschijnlijk speculeren over de geloofwaardigheid van deze nieuwe maatregelen. "Zal dit deze keer echt gebeuren, of is het gewoon weer een truc om onderhandelingen aan te moedigen die tot nu toe beperkt zijn gebleven tot een paar landen?", vraagt ​​hij zich af.

De econoom stelt dat scenario's met stijgende inflatie en verlies aan activiteit weer op de radar moeten verschijnen en dat de afwachtende houding nog een tijdje actief moet blijven, mijmert de econoom.

Hoewel Trump betoogde dat het extra tarief van 50% nodig zou zijn om de handelsbalans tussen de Verenigde Staten en Brazilië in evenwicht te brengen, vertonen de handelsrelaties tussen de landen sinds 2009 een positief effect op de Amerikaanse economie.

Vorig jaar verkochten de Verenigde Staten voor 283,85 miljoen dollar meer dan ze importeerden uit Brazilië. In de eerste helft van 2025 zal de handelsbalans tussen de twee landen voor de Verenigde Staten 1,67 miljard dollar positief zijn, volgens gegevens van het Secretariaat voor Buitenlandse Handel (Secex).

Het bestverkochte product van Brazilië is ruwe olie: in 2024 goed voor een export van 5,83 miljard dollar naar de Amerikaanse markt. Daarna volgen halffabricaten van ijzer en staal, vliegtuigen en koffie. Ook de verkoop van chemische houtpulp, sinaasappelsap en rundvlees is belangrijk.