Bulgarije kan in 2026 toetreden tot de eurozone

Brussel heeft woensdag officieel ingestemd met Bulgarije's langlopende verzoek om toe te treden tot de eurozone. Daarmee wordt de weg vrijgemaakt voor het land om op 1 januari 2026 het 21e EU-land te worden dat de euro invoert.

De Commissie en de Europese Centrale Bank (ECB) hebben verklaard dat Bulgarije – de armste lidstaat van de EU – voldoet aan de zogenoemde ‘convergentiecriteria’ voor toetreding tot de monetaire unie.

"De euro zal tastbare voordelen opleveren voor Bulgaarse burgers en bedrijven: stabiele prijzen, lagere transactiekosten, beschermde spaargelden, meer investeringen en meer handel. Natuurlijk is de euro meer dan een munteenheid", aldus Europees commissaris voor Economie Valdis Dombrovskis.

Sofia heeft lange tijd een laag begrotingstekort en een lage staatsschuld gehad in haar poging om tot de munteenheid toe te treden. Toch heeft het land hardnekkig geprobeerd de inflatie onder controle te houden. Die is namelijk hoog gebleven na de energiecrisis die de grootschalige invasie van Oekraïne door Rusland veroorzaakte.

Volgens de laatste prognoses van de Commissie zal de inflatie in Bulgarije dit jaar stijgen tot 3,6 procent. Dat is aanzienlijk hoger dan het gemiddelde van de eurozone van 2,4 procent.

Brussel merkte echter op dat de gemiddelde inflatie in Bulgarije tussen mei 2024 en april 2025 2,7 procent bedroeg, wat voldeed aan het criterium om onder de "referentiewaarde" van 2,8 procent te liggen. De referentiewaarde wordt berekend als 1,5 procentpunt, opgeteld bij de gemiddelde inflatie van de drie eurolanden met de laagste prijsdruk.

Brussel verwacht bovendien dat de inflatie in Bulgarije zal dalen tot 1,8 procent in 2026, doordat de impact van de BTW op brood en restaurants, die begin dit jaar weer werd ingevoerd, afneemt en de lonen dalen.

Deze aankondiging is een grote overwinning voor de regering in Sofia. De minderheidsregering van de conservatieve premier Rosen Zjeljazkov, de Bulgaarse Centrale Bank en de meerderheid van het Bulgaarse parlement steunen de toetreding tot de euro krachtig. Er wordt gesteld dat deze stap de handel zal stimuleren en de kosten van financiële transacties in de exportafhankelijke economie zal verlagen.

Ook wijzen zij erop dat toetreding tot de eurozone Sofia meer zeggenschap geeft over het monetaire beleid, aangezien het hoofd van de Bulgaarse centrale bank, Dimitar Radev, zitting zal nemen in de Raad van Bestuur van de ECB, het belangrijkste orgaan van de bank dat de rentetarieven vaststelt.

Hoewel de Bulgaarse munteenheid, de lev, sinds 1999 aan de euro is gekoppeld, heeft het land momenteel geen invloed op het beleid van de ECB.

weerstand

De aankondiging van Brussel kwam ondanks recente grootschalige protesten in tientallen steden in het land. Veel burgers vrezen dat de overgang naar een andere munteenheid tot scherpe prijsstijgingen zal leiden, vooral voor voedsel.

De protesten werden gesteund door president Rumen Radev en de extreemrechtse partij Rebirth, de op twee na grootste politieke partij in Bulgarije. Beide partijen hebben opgeroepen tot een referendum over toetreding tot de eurozone, maar dit werd geblokkeerd door het Bulgaarse parlement en de rechtbanken.

De hoge mate van corruptie en de jarenlange politieke instabiliteit hebben het anti-establishment sentiment in het land verder aangewakkerd. Het gemiddelde BBP per hoofd van de bevolking is met € 24.200 het laagste in de EU.

Ambtenaren van de Commissie bagatelliseerden de angst voor prijsstijgingen en betoogden dat de ervaring leert dat de algehele prijsstijging na de toetreding “uiterst klein, bijna marginaal” zal zijn.

Ook wezen zij erop dat de Europese en Bulgaarse autoriteiten de situatie zouden "monitoren" om ervoor te zorgen dat bedrijven de overgang naar een ander valutasysteem niet misbruiken om de prijzen tot ongerechtvaardigde hoogten op te drijven.

Bulgarije is, na Kroatië, pas het tweede land dat dit decennium tot de euro is toegetreden. Veel van de 27 EU-lidstaten zijn nog steeds getekend door de herinneringen aan de eurocrisis van de jaren 2010, die bijna tot de ineenstorting van de monetaire unie leidde.

Het Europees Parlement en de andere lidstaten van de eurozone moeten nu formeel groen licht geven voor de toetreding van Bulgarije. De definitieve goedkeuring zou al op 8 juli kunnen volgen.

(mm)