Polska Bezgotówkowa wysyła terminale do urzędów. To wyraźny sygnał

• Fundacja Polska Bezgotówkowa pomaga samorządom wdrażać nowoczesne rozwiązania płatnicze w urzędach.
• Odliczanie kwoty podatku co do grosza przy okienku powoli odchodzi do lamusa, ustępując miejsca terminalom płatniczym oraz możliwości regulowania zobowiązań przez aplikację mObywatel.
• O tym, jakie możliwości mają JST i jakie plany wobec nich ma Fundacja opowiada jej prezes, Tomasz Misiak.

Czy widzi pan różnice w podejściu do cyfryzacji płatności w samorządach?

Tomasz Misiak, prezes Fundacji Polska Bezgotówkowa: Podejście do cyfryzacji płatności w polskich samorządach wykazuje wyraźne zróżnicowanie, które wynika zarówno z lokalnych uwarunkowań, jak i ze stopnia otwartości władz na innowacje.

Wiele zależy od lokalnego przywództwa, poziomu cyfrowych kompetencji urzędników, a także od dostępnych środków finansowych i stopnia zaawansowania infrastruktury. Takie zróżnicowanie sprawia, że cyfryzacja płatności postępuje w Polsce w sposób nierównomierny, choć ogólny trend pozostaje wyraźnie wzrostowy.

Najczęściej pojawiające się bariery w cyfryzacji to przede wszystkim kwestie technologiczne i infrastrukturalne, takie jak niewystarczający dostęp do szybkiego internetu czy przestarzała infrastruktura IT w urzędach, utrudniająca integrację nowych systemów. Istotne znaczenie ma również brak wyspecjalizowanych kadr IT, opór przed zmianą wśród pracowników oraz brak spójnych strategii cyfryzacji. Mimo tych wyzwań, inicjatywy takie jak wspierane przez Fundację Polska Bezgotówkowa programy dofinansowania terminali czy działania edukacyjne odgrywają kluczową rolę w niwelowaniu tych różnic i barier, dążąc do pełnej cyfryzacji płatności w całym kraju.

Jak samorządy reagują na inicjatywy Fundacji? Czy mamy już do czynienia z realną zmianą mentalności i otwartością na płatności bezgotówkowe na poziomie lokalnym?

- Fundacja Polska Bezgotówkowa od blisko 7 lat aktywnie wspiera instytucje sektora publicznego w procesie cyfryzacji oraz wdrażaniu innowacyjnych rozwiązań w administracji i usługach publicznych.

W ramach Programu Polska Bezgotówkowa urzędy, instytucje samorządowe, a także jednostki zależne od samorządów mogą bezpłatnie korzystać z terminali płatniczych lub aplikacji do realizacji płatności na telefonie.

Fundacja pokrywa koszty wdrożenia urządzeń płatniczych oraz obsługi transakcji bezgotówkowych, a instytucje zyskują możliwość wprowadzenia nowych standardów płatności, dzięki którym są w stanie zapewnić lepszą jakość obsługi mieszkańców.

Dotychczas ze wsparcia Fundacji skorzystało już ponad 3 tys. instytucji publicznych i samorządowych, co przełożyło się na sfinansowanie ponad 17 tys. terminali, a ponad 8,5 tys. z nich zostało umieszczonych bezpośrednio w urzędach.

W 2024 r. do programu dołączyło 211 nowych instytucji publicznych. Fundacja wsparła wprowadzenie na rynek 1181 nowych terminali dla tych instytucji - do urzędów trafiło 520 urządzeń. Obecnie najwięcej terminali w instytucjach publicznych znajduje się w Warszawie (270) oraz w powiecie mińskim (253). Natomiast najwyższy wskaźnik liczby terminali w programie na 1000 mieszkańców odnotowały powiaty hrubieszowski, lipski oraz namysłowski.

Oferujemy także wsparcie finansowe dla transakcji realizowanych online - za pośrednictwem portali samorządowych lub stron internetowych urzędów, które obejmuje różne formy transakcji zdalnych, umożliwiających płatność za pośrednictwem platform internetowych, aplikacji mobilnych oraz kodów QR.

Wspieramy również wprowadzanie płatności cyfrowych do nowych urządzeń takich, jak ładowarki EV, opłatomaty, recyklomaty czy urządzenia samoobsługowe, co jest kluczowe dla wdrażania i rozwoju idei smart city. Fundacja współfinansuje zakup i instalację modułów płatniczych w tych urządzeniach, zwiększając dostępność bezgotówkowych form płatności w przestrzeni publicznej (np. w szkołach, domach kultury, bibliotekach, na parkingach).

Z danych Fundacji wynika, że Polacy chętnie korzystają z tych form płatności?

- Dane potwierdzają, że mamy do czynienia z rzeczywistą zmianą postaw społecznych. W 2024 r. w sektorze publicznym zrealizowano prawie 10 mln płatności cyfrowych, co stanowi wzrost o ponad 28 proc. rok do roku. Co więcej, badania pokazują, że 73 proc. ankietowanych w 2024 r. dokonywało płatności w administracji w formie bezgotówkowej. To wyraźny sygnał, że zarówno urzędy, jak i obywatele coraz chętniej korzystają z nowoczesnych rozwiązań.

Elektroniczne rozwiązania nie tylko ułatwiają mieszkańcom realizację codziennych spraw, ale mogą także pozytywnie wpłynąć na wysokość dochodów z opłat, eliminując rezygnację z usługi z powodu braku preferowanej metody płatności. Integracja systemów płatniczych z usługami publicznymi - w tym w ramach aplikacji mObywatel czy płatności na stronach internetowych instytucji - znacząco ułatwia codzienne życie milionom Polaków.

Dlatego Fundacja szczególną uwagę przywiązuje do wspierania wdrożeń ePłatności w mObywatelu w jednostkach samorządu terytorialnego. To rozwiązanie jest jednym z najważniejszych kroków w kierunku zwiększenia wygody obywateli. Usługa ta umożliwia szybkie, bezpieczne i wygodne dokonywanie opłat administracyjnych z wykorzystaniem kart płatniczych.

Złotoryja wprowadziła pilotażowo możliwość płatności przez mObywatel. To zdaje się być krok milowy w regulowaniu zobowiązań?

- Tak, zauważmy, że w ciągu ostatniej dekady preferencje płatnicze polskich konsumentów ewaluowały w stronę samoobsługi i płatności cyfrowych. Dostosowanie usług publicznych do aktualnych trendów jest niezbędnym krokiem w kierunku budowania nowoczesnego i przyjaznego dla obywatela państwa, które efektywnie odpowiada na potrzeby dynamicznie zmieniającego się społeczeństwa.

Wdrażanie płatności kartą w administracji publicznej to odpowiedź na oczekiwania współczesnego obywatela - cyfrowego, mobilnego i ceniącego swój czas. Aplikacja mObywatel jest doskonałym przykładem tego, jak technologia może wspierać efektywność usług publicznych oraz podnosić komfort obywateli.

Złotoryja z kolei jest przykładem miasta, które stawia na innowacje, idzie z duchem czasu i przede wszystkim myśli o swoich mieszkańcach.

Jak oceniłby pan skuteczność rządowych programów w obszarze cyfrowej transformacji - takich jak Cyfrowa Gmina - w kontekście płatności bezgotówkowych?

- Rządowe programy, takie jak Cyfrowa Gmina, znacząco wpłynęły na cyfrową transformację samorządów i rozwój płatności bezgotówkowych. Ich skuteczność polegała na budowaniu solidnych fundamentów - finansowaniu infrastruktury IT, oprogramowania i cyberbezpieczeństwa. Dzięki temu urzędy mogły wdrażać e-usługi, w których płatności bezgotówkowe są kluczowym elementem - oraz podnosić kompetencje cyfrowe pracowników i mieszkańców.

Chociaż programy te nie koncentrowały się wyłącznie na płatnościach bezgotówkowych, stworzyły dla nich niezbędne środowisko. Przyczyniły się do zwiększenia zaufania do cyfrowych transakcji poprzez poprawę bezpieczeństwa systemów. Mimo że wciąż istnieją wyzwania, takie jak pełna integracja systemów czy zapewnienie jednolitych standardów, Cyfrowa Gmina stanowi kluczowy krok w kierunku powszechnej cyfryzacji usług publicznych i płatności w Polsce.

Jakie działania podejmujecie państwo, by przekonać osoby starsze i mniej zaznajomione z technologią do przechodzenia na bezgotówkowe formy płatności?

- Zwiększanie kompetencji cyfrowych wśród osób starszych i niezaznajomionych z technologią wymaga cierpliwości, edukacji i budowania zaufania. Naszym celem nie jest koncentrowanie się na złożonych aspektach technologicznych - lecz ukazanie praktycznych korzyści płynących z płatności bezgotówkowych w codziennym życiu. Podkreślamy, że kluczowe zalety to przede wszystkim bezpieczeństwo, szybkość oraz wygoda.

Nasze działania koncentrują się na praktycznym wsparciu i dotarciu do seniorów. Aktywnie tworzymy i promujemy materiały edukacyjne, takie jak poradnik „Nowoczesny Senior - przewodnik po cyfrowym świecie”, który trafia do Uniwersytetów Trzeciego Wieku i bibliotek. Zwracamy również uwagę na znaczenie komunikacji internetowej, która pozwala seniorom na utrzymywanie kontaktu z bliskimi - co jest dla nich silną motywacją.

Zauważamy, że dzisiejsi seniorzy są otwarci na naukę i dostrzegają korzyści cyfrowej rewolucji, mimo że technologia pojawiła się w ich życiu na późniejszym etapie. Potwierdza to fakt, że aż 71 proc. z nich lubi uczyć się nowych rzeczy. Wierzymy, że edukacja cyfrowa jest tu kluczowym i długofalowym czynnikiem - który pozwoli im w pełni wykorzystać możliwości zdigitalizowanego świata.

Fundacja współtworzy także Koalicję Cyfrowi Seniorzy, zrzeszającą wiele organizacji, która dąży do tego, by do 2030 r. znaczący odsetek seniorów aktywnie korzystał z internetu i usług cyfrowych. Wszystkie te działania mają na celu zbudowanie zaufania i pokazanie, że płatności bezgotówkowe to bezpieczne i wygodne narzędzie - zwiększające niezależność finansową i komfort życia.

Jakie są najbliższe cele strategiczne Fundacji w obszarze współpracy z administracją publiczną na szczeblu lokalnym i centralnym?

- Skupiamy się na dalszym rozwoju cyfryzacji usług publicznych, dążąc do tego, aby płatności bezgotówkowe były bardziej dostępne i intuicyjne dla obywateli. Zamierzamy intensywnie wspierać rozwój płatności online w samorządach i administracji centralnej. To obejmuje ściślejszą integrację z takimi platformami jak mObywatel czy eUrząd - aby obywatele mogli wygodnie i bezpiecznie regulować swoje zobowiązania. Zależy nam, by płacenie za usługi publiczne było tak proste, jak zakupy w internecie.

Kolejnym ważnym elementem jest wdrażanie płatności cyfrowych w nowych rodzajach urządzeń, które pojawiają się w przestrzeni publicznej. Mamy tu na myśli ładowarki do pojazdów elektrycznych, opłatomaty, recyklomaty czy inne maszyny samoobsługowe - dostępne dla użytkowników przez całą dobę, siedem dni w tygodniu. Chcemy, aby dostęp do bezgotówkowych transakcji w tych urządzeniach był możliwy również w trybie całodobowym.

Ponadto, w ramach naszej nowej strategii zmieniliśmy zasady wsparcia podmiotów zależnych od samorządów - takich jak baseny, ośrodki zdrowia, muzea czy szkoły. Ma to zapewnić powszechny dostęp do płatności bezgotówkowych tam, gdzie mieszkańcy najczęściej korzystają z publicznych usług.

Nieustannie będziemy też wspierać innowacyjne rozwiązania płatnicze i rozbudowę infrastruktury akceptacji, dostosowując się do dynamicznie zmieniających się potrzeb rynku. Naszym celem jest budowanie nowoczesnego, w pełni cyfrowego ekosystemu płatniczego - który przyniesie korzyści zarówno administracji, jak i każdemu obywatelowi.

Czy widzi pan miejsce dla rozwiązań fintechowych, takich jak otwarta bankowość czy płatności biometryczne w samorządowych systemach usług publicznych?

- Koncepcja smart city zakłada rozważny dobór technologii w infrastrukturze miejskiej - w taki sposób, aby inteligentne rozwiązania mogły wspierać realizację głównych celów miasta: poprawiać jakość i dostęp do usług, obniżać koszty utrzymania miasta, jak również podnosić jakość życia jego mieszkańców. W przypadku miast i miasteczek zapewnienie efektywnej i łatwo dostępnej infrastruktury do płatności elektronicznych jest podstawą na drodze ku innowacyjności. Takich rozwiązań oczekują również mieszkańcy.