Połączenie tych dwóch leków wydłużyło życie myszy o około 30 proc. Czy pomoże ludziom?

Dwa leki, które połączyli badacze, to rapamycyna i trametynib. Oba z nich są stosowane w terapii nowotworowej. Rapamycyna jest także stosowana w transplantologii jako środek zapobiegający odrzuceniu przeszczepu poprzez hamowanie aktywacji limfocytów T. Trametynib jest z kolei podawany osobom z nieoperacyjnym czerniakiem, czerniakiem z przerzutami oraz będącym w terapii raka płuc. Okazało się, że w przypadku myszy połączenie tych dwóch preparatów zadziałało lepiej niż każdy z tych leków osobno. Wyniki badania zostały opublikowane w czasopiśmie Nature Aging.

Rapamycyna i trametynib działają na tę samą ścieżkę sygnałową, znaną jako Ras/Insulina/TOR, jednak mają na celu różne punkty. Rapamycyna jest silnym geroprotektorem, czyli lekiem, który spowalnia procesy starzenia oraz wydłuża życie zwierząt. Do tej pory nie było wiadomo, czy trametynib również może mieć takie działanie w przypadku myszy, choć wcześniejsze badania przeprowadzone na muchach wskazywały, że jest to prawdopodobne.

Aby przetestować działanie leków, naukowcy karmili myszy regularnymi dawkami rapamycyny, trametynibu lub obu substancji począwszy od 6. miesiąca życia i sprawdzali, w jaki sposób wpływa to na przeżywalność zwierząt. Jakie korzyści zaobserwowali? Okazało się, że leczenie trametynibem spowodowało istotne wydłużenie życia u obu płci – w przypadku płci żeńskiej mediana długości życia zwiększyła się o 7,2 proc., jednak nie zaobserwowano wpływu na maksymalną długość życia. U myszy płci męskiej mediana długości życia wzrosła z kolei o 10,2 proc., a maksymalna długość życia o 15,8 proc. Analiza nie wykazała istotnej interakcji między płcią a leczeniem trametynibem, dlatego naukowcy uznali, że lek w podobnym stopniu wydłużył przeżycie myszy płci męskiej i żeńskiej.

Rapamycyna była podawana co drugi tydzień, ponieważ taki sposób dawkowania poprawia parametry zdrowia metabolicznego i wydłuża życie w podobnym stopniu jak leczenie ciągłe. Okazało się, że lek wydłużył życie u obu płci w podobnym stopniu. U myszy płci żeńskiej mediana długości życia wzrosła o 17,4 proc., zaś maksymalna długość życia o 16,5 proc. U myszy płci męskiej było to odpowiednio 16,6 proc. i 18,3 proc.

Chociaż leki działają na tę samą sieć, ich połączenie zapewniło nowe efekty, co prawdopodobnie nie było spowodowane wyłącznie zwiększeniem dawki. Okazało się bowiem, że terapia skojarzona wpłynęła w inny sposób na aktywność genów. U samic myszy, którym podawano dwa leki, mediana długości życia wzrosła o 34,9 proc., zaś maksymalna długość życia o 32,4 proc. U samców było to odpowiednio 27,4 proc. i 26,1 proc.

Co ciekawe, połączenie leków wpłynęło nie tylko na wydłużenie życia gryzoni, ale również na zdrowie myszy w podeszłym wieku. Naukowcy zaobserwowali, że terapia skojarzona zmniejszyła przewlekły stan zapalny w tkankach i mózgu oraz opóźniła rozwój raka i jego wystąpienie w porównaniu do myszy nieleczonych. Co więcej, połączenie tych dwóch substancji nie generowało dodatkowych skutków ubocznych.

Jakie są dalsze plany naukowców? W następnej kolejności badacze chcą określić optymalną dawkę i drogę podawania trametynibu na modelach zwierzęcych, aby zmaksymalizować efekty zdrowotne i przedłużające życie oraz zminimalizować niepożądane skutki uboczne. Lek jest zatwierdzony do stosowania u ludzi, dzięki czemu będzie można przetestować go również w badaniach klinicznych. Sebastian Grönke, jeden z autorów badania, przyznał, że ma nadzieję, że dzięki tym wynikom, zostaną podjęte kolejne badania, a substancje zostaną przetestowane na ludziach.

„Chociaż nie spodziewamy się podobnego wydłużenia ludzkiego życia, jakie zaobserwowaliśmy u myszy, mamy nadzieję, że badane przez nas leki mogą pomóc ludziom pozostać zdrowymi i wolnymi od chorób na dłużej w późnym wieku. Dalsze badania na ludziach w nadchodzących latach pomogą nam wyjaśnić, w jaki sposób te leki mogą być przydatne dla ludzi i kto mógłby odnieść z nich korzyści” – powiedziała prof. Linda Partridge, współautorka badania.