Przyjaciel Putina, Walery Giergijew niepożądany we Włoszech

Królewskie Lato organizowane jest od dziewięciu lat w zbudowanym w XVIII wieku i większym od Wersalu pałacu, który miał być wizytówką Królestwa Neapolu. Od 1996 roku wpisany jest na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO.

Walery Giergijew miał zadyrygować w pałacu w Casercie Filharmonią im. Giuseppe Verdiego z Salerno z gościnnym udziałem solistów orkiestry Teatru Maryjskiego w Petersburgu.

Do momentu agresji Rosji na Ukrainę Walery Giergijew należał do najważniejszych artystów światowej muzyki. Oprócz kierowania Teatrem Maryjskim był m.in. głównym dyrygentem Filharmonii Monachijskiej oraz Filharmonii w Rotterdamie. Dyrygował w La Scali i w Bayreuth, w Metropolitan Opera w Nowym Jorku, a także na festiwalach w Baden-Baden czy Edynburgu. Pod koniec lutego 2022 roku miał mieć koncert z Wiedeńskimi Filharmonikami, który po wybuchu wojny w Ukrainie został odwołany.

Walery Giergijew nie potępił agresji, od lat przecież prezydenta Putina nazywał swoim przyjacielem. W 2014 roku poparł aneksję Krymu, co wywołało wówczas protesty w Niemczech, gdy rozpoczynał współpracę z Filharmonią Monachijską. A dwa lata później dyrygował koncertem w Palmyrii w Syrii po tym, jak ataki rosyjskich sił powietrznych pomogły wyzwolić to miasto z rąk islamistów.

W 2022 roku Igor Nawalny przedstawił film o rozmaitych interesach Walerego Giergijewa, a światowe instytucje muzyczne zerwały z nim współpracę. Od tego czasu poza Rosją dyrygował jedynie w Chinach, Iranie i Omanie. Festiwal w Casercie miał przynieść jego pierwszy występ w Europie Zachodniej od momentu rosyjskiej agresji.

Zapowiedź przyjazdu do Włoch wywołała falę protestów. Pod internetową petycją żądającą odwołania zaproszenia Walerego Giergijewa podpisało się ponad 16 tys. osób. Na łamach gazety „La Repubblica” zaprotestowała też Julia Nawalna, wdowa po rosyjskim opozycjoniście.

Głos zabrali wybitni artyści z różnych krajów, w tym Peter Gelb, dyrektor nowojorskiej Metropolitan, nazywając Giergijewa faktycznym ministrem kultury Rosji. Po 2022 roku prezydent Putin powierzył mu obok Teatru Maryjskiego kierownictwo drugiej najważniejszej instytucji w Rosji – Teatru Bolszoj. Był to prezent na 70. urodziny Giergijewa, który ponadto jest przewodniczącym międzynarodowej pokojowej nagrody im. Lwa Tołstoja i współkieruje Związkiem Pracowników Teatrów w Rosji (STD).

Przeciwni zaproszeniu Giergijewa byli przedstawiciele Unii Europejskiej, w tym włoska deputowana i wiceprzewodnicząca Parlamentu Europejskiego, Pina Picierno. Festiwal Królewskiego Lata jest bowiem współfinansowany z unijnego Funduszu Spójności.

Uzasadnienia dla protestów nie znajdowały natomiast władze Kampanii, tłumacząc, że organizowany w ich prowincji festiwal miał być dowodem otwartości na kulturowy dialog i wzmacnianie ludzkiej solidarności. W końcu jednak prezydent Kampanii Vincenzo de Luca uznał, że te liczne protesty skłaniają do refleksji, gdzie jest „granica wolności słowa i propagandy”. Decyzję tę poparło włoskie Ministerstwo Kultury, które wcześniej nie wywierało nacisków na władze lokalne, chcąc uniknąć oskarżeń o cenzurowanie kultury.

Odwołanie koncertu skrytykowała natomiast Maria Zacharowa, rzeczniczka rosyjskiego Ministerstwa Spraw Zagranicznych. Wyraziła żal, że włoska publiczność zostanie pozbawiona możliwości obcowania z wielką muzyką rosyjską wykonywaną przez sławnego dyrygenta rosyjskiego (w programie koncertu była m.in. V Symfonia Czajkowskiego). Zaprotestowała też przeciw próbom dyskryminacji i wykluczenia kulturalnego Rosji. Natomiast władze Kampanii chciały zorganizować Waleremu Giergijewowi zastępczy koncert w Salerno, ale on zerwał kontakty ze swoim włoskim agentem.