Silnie trująca roślina. Wywołuje omamy i zaburzenia świadomości. Polacy sadzą w ogrodach i na balkonach

• Datura, czyli bieluń dziędzierzawa, to jedna z najbardziej toksycznych roślin na świecie. Mówi się też na tę roślinę anielskie trąby.
• Nasiona datury zawierają silnie działające alkaloidy tropanowe: atropinę, skopolaminę i hioscyjaminę. Te substancje wywołują stan euforii, omamy wzrokowe i słuchowe oraz zaburzenia świadomości.
• Już spożycie 20–30 nasion może wywołać bardzo silne zatrucie. Objawy pojawiają się zwykle po kilku godzinach i mogą utrzymywać się przez kilka dni.

Datura to roślina, którą można spotkać w wielu ogrodach i na balkonach. Zachwyca ogromnymi kwiatami i intensywnym zapachem, ale za jej urodą kryje się poważne zagrożenie.

Daturę w ogrodach, na balkonie czy tarasie uprawia wiele osób. Miałam ją i ja. Problemem okazała się nie jej toksyczność, a ogromne zapotrzebowanie na wodę - datura pije je dosłownie wiadrami dziennie. Ale jak się okazuje, ta piękna roślina ma też dużo mroczniejsze oblicze.

Datura w ogrodzie to niezwykła ozdoba i ciche niebezpieczeństwo

Kwiaty datury mają nawet pół metra długości i pachną intensywnie już z daleka. Jej ciemnozielone liście i okazałe krzewy sprawiają, że często pojawia się w przydomowych ogrodach jako efektowna dekoracja.

Roślina pochodzi z Meksyku, ale zadomowiła się na dobre w wielu regionach Europy, również w Polsce. Występuje jako jednoroczna lub wieloletnia bylina, która potrafi kwitnąć nawet kilka razy w roku.

Jednak za tą urodą kryje się ogromne zagrożenie. Datura, czyli bieluń dziędzierzawa, to jedna z najbardziej toksycznych roślin na świecie.

Narkotyk prosto z ogrodu

Nasiona datury zawierają silnie działające alkaloidy tropanowe: atropinę, skopolaminę i hioscyjaminę. Te substancje wywołują stan euforii, omamy wzrokowe i słuchowe oraz zaburzenia świadomości. Działają na układ nerwowy, porażając zakończenia nerwów i wpływając na serce oraz układ oddechowy.

Już spożycie 20–30 nasion może wywołać bardzo silne zatrucie. Objawy pojawiają się zwykle po kilku godzinach i mogą utrzymywać się przez kilka dni. W skrajnych przypadkach kończą się śpiączką lub nawet śmiercią.

Objawy zatrucia daturą są groźne i podstępne

Pierwszymi objawami kontaktu z toksynami datury są pobudzenie, rozszerzenie źrenic i słowotok. Z czasem pojawiają się zaburzenia równowagi, silna dezorientacja, a potem omamy i lęki. Może dojść do przyspieszenia tętna, problemów z oddawaniem moczu, wymiotów i zaparć.

W ciężkich przypadkach zatruty traci kontakt z rzeczywistością, ma drgawki, a jego układ oddechowy zaczyna zawodzić.

Leczenie zawsze musi odbywać się w warunkach szpitalnych. Konieczne jest płukanie żołądka i podanie antidotum, czyli fizostygminy. Każde podejrzenie zatrucia daturą powinno być traktowane jako stan zagrożenia życia.

Jak wygląda datura i gdzie rośnie?

Roślinę łatwo rozpoznać po dużych, lejkowatych kwiatach, które mogą mieć kolor biały, żółty lub fioletowy. Datura kwitnie intensywnie, czasem nawet kilkukrotnie w sezonie. Jej krzewy osiągają imponujące rozmiary, a liście są szerokie, lekko owalne i ciemnozielone.

Datura lubi ciepło i słońce, ale nie znosi mrozu. W przypadku odmian wieloletnich konieczne jest przenoszenie jej na zimę do chłodnych pomieszczeń.

Roślina jest też bardzo wrażliwa na brak wody - dorosła datura potrafi „wypić” nawet 15 litrów dziennie! Wymaga też regularnego nawożenia, a bez niego szybko traci liście i przestaje kwitnąć.

Datura - piękna, ale wymaga ostrożności

W ogrodach datura prezentuje się znakomicie, zwłaszcza w dużych pojemnikach na tarasach i balkonach. Jej kwiaty mogą być spektakularną ozdobą przestrzeni, ale przy uprawie tej rośliny nie ma miejsca na błędy.

Ze względu na toksyczność każdej części, od liści, przez kwiaty, po nasiona, należy ją trzymać z dala od dzieci i zwierząt. Roślina powinna być zabezpieczona, a kontakt z nią ograniczony do minimum. Prace pielęgnacyjne warto wykonywać w rękawicach, a po dotknięciu rośliny dokładnie umyć ręce. Pamiętaj, że nawet przypadkowe spożycie może mieć bardzo poważne skutki zdrowotne.

Datura w medycynie i wierzeniach

Choć datura budzi dziś skojarzenia z zagrożeniem, przez wieki była wykorzystywana w medycynie ludowej i tradycyjnej. W Indiach stosowano ją jako środek przeciwbólowy i rozkurczowy, w Nigerii jako okład po ukąszeniach owadów, a w Turcji przy dolegliwościach żołądkowych i zapaleniu oskrzeli.

Dziś jej substancje aktywne wykorzystywane są w lekach na chorobę lokomocyjną, Parkinsona czy epilepsję. Naukowcy badają również potencjalne działanie przeciwnowotworowe ekstraktów z liści datury.

Mimo to nie jest to roślina dla amatorów. Uprawa datury wymaga wiedzy, ostrożności i odpowiedzialności. Pamiętaj o tym, zanim skuszą cię jej piękne trąbkowate kwiaty!