Naukowcy ocenili wpływ kofeiny na mózg podczas snu

Kofeina jest jednym z najpopularniejszych stymulantów na świecie, spożywanym codziennie przez miliony ludzi w postaci kawy, herbaty, napojów energetycznych, a nawet niektórych leków. Jej zdolność do zwiększania czujności i koncentracji sprawia, że ​​jest niezastąpiona dla wielu osób, zwłaszcza gdy są zmęczeni i mają mało czasu. Jednak pomimo jej powszechnego stosowania naukowcy nadal badają jej wpływ na mózg, zwłaszcza w kontekście snu. Nowe badanie wykazało, jak kofeina wpływa na mózg podczas nocnego odpoczynku i dlaczego może mieć to istotne implikacje dla zdrowia i funkcji poznawczych.

W badaniu podawano, że monitorowano aktywność mózgu 40 ochotników w wieku od 20 do 27 lat za pomocą elektroencefalogramu (EEG). Uczestnikom podawano placebo lub kapsułkę zawierającą 200 miligramów kofeiny – mniej więcej tyle samo, co dwie filiżanki kawy. Następnie naukowcy śledzili zmiany w strukturze i rytmach ich fal mózgowych przez dwie noce.

Wyniki pokazały, że kofeina nie tylko dodaje energii w ciągu dnia, ale ma również znaczący wpływ na aktywność mózgu podczas snu. Konkretnie, kofeina zwiększyła złożoność sygnałów mózgowych i zbliżyła mózg do stanu, który naukowcy nazywają „krytycznością”. Ten stan — równowaga między strukturą i elastycznością połączeń neuronowych — jest uważany za optymalny do przetwarzania informacji, uczenia się i podejmowania decyzji. Jednak w kontekście snu stan ten może zakłócać pełną regenerację mózgu.

Badanie wykazało, że kofeina wpływa na powolne oscylacje aktywności elektrycznej mózgu, takie jak fale delta, theta i alfa. Fale te są oznaką głębokiego, regenerującego snu, który jest niezbędny do konsolidacji pamięci i odzyskiwania funkcji poznawczych. U uczestników, którzy przyjmowali kofeinę, fale te były znacznie zmniejszone, szczególnie podczas snu bez szybkich ruchów gałek ocznych (NREM). Oznacza to, że nawet podczas snu mózg pozostaje w stanie bardziej aktywnym i mniej regenerującym pod wpływem kofeiny.

„Te zmiany sugerują, że nawet podczas snu mózg pozostaje w stanie bardziej aktywnym i mniej regenerującym pod wpływem kofeiny” – zauważa neurobiolog Karim Jerbi. Dodaje, że takie zmiany mogą wyjaśniać, dlaczego kofeina wpływa na jakość regeneracji mózgu w nocy, a także na pamięć i zdolności poznawcze.

Zrozumienie, jak kofeina wpływa na mózg podczas snu, ma ogromne znaczenie dla zdrowia i dobrego samopoczucia. W dzisiejszym świecie wiele osób używa kawy i innych stymulantów, aby zwalczać zmęczenie, nie biorąc pod uwagę potencjalnych konsekwencji. Badania pokazują, że nawet małe dawki kofeiny mogą zakłócać zdolność mózgu do pełnego odpoczynku, zmniejszając jego zdolność do regeneracji i wzmacniania pamięci.

Ponadto naukowcy odkryli, że młodzi ludzie w wieku od 20 do 27 lat są bardziej wrażliwi na te efekty. Dzieje się tak, ponieważ w młodym mózgu receptory adenozyny – cząsteczki odpowiedzialne za uczucie zmęczenia – są liczniejsze. Kofeina blokuje te receptory, tworząc efekt chwilowej wigoru, ale jednocześnie zakłócając naturalne procesy nocnej regeneracji.

Naukowcy sugerują, że wpływ kofeiny na sen może być mniej wyraźny u osób starszych, ponieważ liczba receptorów adenozyny w mózgu zmniejsza się wraz z wiekiem. Nie oznacza to jednak, że kofeina jest całkowicie bezpieczna dla osób starszych. Zamiast tego ważne jest, aby wziąć pod uwagę, że różne grupy wiekowe mogą mieć różne reakcje na środki pobudzające, a ich wpływ na jakość snu i funkcje poznawcze może się znacznie różnić.

„Kofeina jest silnym psychoaktywnym stymulantem, który jest szeroko stosowany przez wszystkie grupy wiekowe” – zauważają autorzy badania. „Dlatego bardzo ważne jest zrozumienie, jak wpływa ona na mózg podczas snu, aby uniknąć negatywnych konsekwencji i zachować zdrowie” – mówią neurobiolodzy.

Na podstawie nowych danych można wnioskować, że picie kofeiny późnym wieczorem lub przed snem nie jest najlepszym wyborem dla tych, którzy chcą dobrze się wyspać i zapewnić sobie pełną regenerację mózgu. Eksperci zalecają ograniczenie spożycia kawy i innych stymulantów na kilka godzin przed snem i uwzględnienie indywidualnej wrażliwości na kofeinę.