Stedelijke ontwikkeling | Chemnitz: buurtwerk als antifascistisch project

"Huurbevriezing" staat er op de grote plastic vuist bij de ingang van het "Stadtwirtschaft" (stadseconomie). Het terrein in het centrum van Chemnitz moet een nieuwe culturele hotspot worden in de op twee na grootste stad van Saksen . Dit zou kunnen leiden tot gentrificatie en verdringing van mensen met weinig geld in een wijk waar veel gebouwen niet gerenoveerd zijn. Precies dit willen de 280 mensen die zich van donderdag tot en met zondag in hetzelfde Stadtwirtschaft verzamelden voor het elfde Recht op de Stadtforum, voorkomen.

Sinds 2015 komen activisten voor huisvesting en stedelijk beleid uit heel Duitsland jaarlijks in een andere stad bijeen om te bespreken hoe het doel van 'Eén stad voor iedereen' kan worden gerealiseerd. De beslissing om Chemnitz in 2025 te huisvesten, is genomen dankzij een kleine groep activisten die zichzelf de Bordsteinlobby noemen en zich richten op solidaire stadsontwikkeling.

Octavio en Lisa, die niet met hun volledige naam in de krant wilden staan, maken deel uit van deze groep. "We plannen deze bijeenkomst al drie jaar, omdat Chemnitz dit jaar Culturele Hoofdstad van Europa is", vertelde Octavio aan de krant "nd". De marketingafdeling van de stad grijpt dit aan als een kans om zoveel mogelijk bezoekers naar Chemnitz te lokken. "We dachten: dit zou een goede gelegenheid zijn om mensen uit te nodigen die strijden voor een stad van solidariteit", zegt Octavio.

Deelnemers bespraken bijvoorbeeld de voortzetting van de campagne "Huur nu af" die in de aanloop naar de federale verkiezingen werd gelanceerd. Activisten van de huurgemeenschap Johannstadt in Dresden, de buurtorganisatie uit Cottbus en de buurtvereniging Lobeda Solidarisch uit Jena presenteerden verschillende vormen van buurtwerk – en openden tegelijkertijd de discussie. Ook klonk er een zelfkritische toon: waarom zijn de meer dan 500.000 daklozen in Duitsland tot nu toe geen onderwerp van gesprek geweest op de jaarvergaderingen?

De centrale vraag van dit jaar was: "Hoe slaan we een brug tussen de dagelijkse realiteit en de visie van een solidaire samenleving?" Deze vraag kwam aan bod tijdens een wandeling langs verschillende garagecomplexen in Chemnitz . Katalin Gennburg, lid van de Bondsdag namens de Die Linke, beschreef ze als "symbolen van de reparatiecultuur" die een grote emotionele waarde hadden voor hun eigenaren, maar die na de hereniging enorm onder druk kwamen te staan: nadat de grond geprivatiseerd was, moesten veel eigenaren hun garages op eigen kosten laten slopen. Het gaat om veel meer dan alleen maar sleutelen aan auto's, zegt Gennburg: de garages zijn ontmoetingsplekken voor de buurt. Heel wat anders dan de volgende halte: een modern garagepark met hoge huren, beheerd door een vastgoedbedrijf.

Ook de stadswandeling in het spoor van de Nationaalsocialistische Ondergrondse (NSU) werd druk bezocht. De drie oprichters van de fascistische terreurgroep woonden een tijdlang in de wijk Fritz-Heckert in Chemnitz. Veel deelnemers benadrukten dat buurtwerk ook een vorm van antifascisme is. Hier verzetten mensen zich tegen het narratief dat men geen andere keuze heeft dan machteloos toe te kijken hoe de kapitalistische uitbuiting van de stad plaatsvindt. De slogan "Een stad voor iedereen" is dan ook een duidelijke boodschap tegen uitsluiting – of die nu van extreemrechts of van de zogenaamde middenpartijen komt.