Gaza-oorlog | Israël biedt "humanitaire pauzes in de gevechten"

De antwoorden zijn dezelfde als altijd: kort nadat de Franse president Emmanuel Macron de erkenning van Palestina als staat aankondigde, klaagde de Israëlische premier Benjamin Netanyahu op X, voorheen Twitter, dat dit een beloning voor terrorisme was. De Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken Marco Rubio uitte soortgelijke gevoelens.

Meer dan 130 staten hebben Palestina inmiddels erkend, en de afgelopen weken zijn er nieuwe bijgekomen. Noorwegen, Spanje en Ierland hadden Palestina al op 28 mei erkend. Medio juli nam het Israëlische parlement daarom een resolutie aan die in grote lijnen weergeeft wat Netanyahu nu heeft geschreven. Slechts 77 van de 120 parlementsleden namen deel. 68 stemden vóór.

Zelfs Merz bekritiseert de catastrofale sociale situatie

Duitsland heeft Palestina nog niet erkend . Tijdens een ontmoeting met de Britse premier Keir Starmer werd echter besloten tot nauwere coördinatie van het beleid ten aanzien van het Midden-Oosten. Zondag spraken de twee vervolgens gezamenlijk met Macron aan de telefoon; er was "grote overeenstemming", meldde het Bundespressorium. De komende dagen zullen de volgende stappen in nauwe samenwerking worden genomen.

Zondag sprak bondskanselier Friedrich Merz ook rechtstreeks telefonisch met Benjamin Netanyahu. "De bondskanselier uitte zijn diepe bezorgdheid over de rampzalige humanitaire situatie in Gaza. Hij riep premier Netanyahu op alles in het werk te stellen om onmiddellijk een staakt-het-vuren te bereiken", aldus regeringswoordvoerder Stefan Kornelius.

In Israël klinkt de kritiek op de oorlog in Gaza steeds luider: onlangs eiste de leiding van de Israëlische Medische Vereniging in een brief aan de regering en het leger dat de mensen in de Gazastrook adequate medische zorg zouden krijgen. De afgelopen dagen zijn tienduizenden mensen opnieuw de straat op gegaan om te demonstreren voor een gijzelingsdeal en een einde aan de oorlog.

Ondertussen kondigde de Israëlische regering aan dat de gevechten in veel delen van de Gazastrook overdag zouden worden gestaakt om de levering en distributie van humanitaire hulp mogelijk te maken. Tegelijkertijd benadrukte ze dat dit geenszins een staakt-het-vuren is. Bovendien is het leger nu begonnen met het droppen van hulpgoederen vanuit de lucht, een zeer dure, inefficiënte en gevaarlijke procedure: bij soortgelijke operaties zijn al mensen omgekomen door de zware pallets.

De hongersnood in de Gazastrook lijkt inderdaad niet primair te zijn veroorzaakt door een geplande blokkade, maar door andere factoren. Honderden vrachtwagens staan opgesteld bij de grensovergang bij Rafah; samen met de voorraden in Jordanië zijn er op korte termijn 5000 vrachtwagens beschikbaar. De Egyptische regering bevestigt eveneens dat de grensovergang open is. Het probleem is echter dat de corridors door de Gazastrook slecht gecoördineerd zijn en er geen duidelijke contacten meer zijn aan Palestijnse zijde. De overheidsstructuren zijn grotendeels ingestort. Samen met de Amerikaanse regering heeft de Israëlische regering er alles aan gedaan om de VN-vluchtelingenorganisatie UNRWA aan te vallen. Dit heeft nu ook een van de belangrijkste pijlers van de hulpleveringen vernietigd.

De toekomst van de ‘humanitaire stad’ ligt open

Ondertussen blijft het onduidelijk of de "humanitaire stad" die de Israëlische minister van Defensie, Israel Katz, begin juli aankondigde, daadwerkelijk doorgaat: er wordt een tentenkamp gebouwd op de ruïnes van Rafah, waar de hele bevolking van Gaza zal verblijven. Uitreis is alleen toegestaan vanuit het buitenland. Satellietbeelden van Al Jazeera toonden zelfs bulldozers die grote gebieden met de grond gelijk maakten.

De kritiek was wijdverbreid, zelfs in Israël; voormalig premier Ehud Olmert sprak van een "concentratiekamp". Kort daarna verdwenen de plannen uit het publieke zicht, maar tegen die tijd was de schade al immens: de Israëlische regering had de legitimiteit van haar acties in de Gazastrook in de internationale gemeenschap verloren ; te midden van de constante stroom horrorverhalen hadden het bloedbad van 7 oktober 2023, de jarenlange bewapening van Hamas en het constante raketvuur op Israël aan betekenis verloren in het publieke bewustzijn.

Hamas, dat in iets meer dan vijftien jaar een autocratisch regime in de Gazastrook vestigde, is nu een guerrillabeweging geworden. Er zijn duidelijke tekenen dat de commandostructuur niet meer functioneert zoals vroeger. Egyptische diplomaten, die al sinds het begin van de oorlog proberen te onderhandelen over een staakt-het-vuren, klagen dat het nu enkele dagen duurt voordat ze een reactie van het politieke bureau van Hamas ontvangen. En zelfs dan is er geen garantie dat de militaire tak, de Izz-een al-Qassam Brigades, zich daaraan zal houden.

Met de toenemende erkenning van Palestina zullen de politieke structuren van deze staat spoedig op de voorgrond treden: Mahmoud Abbas, inmiddels 89, regeert Ramallah al twintig jaar met dictatoriale middelen. Zijn ambtstermijn eindigde in 2009 en de parlementaire termijn eindigde in 2010. De machtsstrijd met Hamas duurt al bijna even lang: Hamas won de parlementsverkiezingen in 2006 en zou daarmee grondwettelijk het recht hebben gehad om een regering te vormen. Maar de meeste westerse regeringen, evenals Israël, waren fel tegen en oefenden druk uit. Vandaag de dag lijkt het vrijwel onmogelijk dat Abbas of een van zijn twee potentiële opvolgers in staat is om een echt functionerende staat te vormen, zelfs als de Israëlische bezetting zou eindigen.