Kinderen uit Gaza naar Berlijn? SPD-parlementariërs vallen elkaar nu aan over dit onderwerp.

Steeds meer Berlijnse politici eisen dat de Senaat de toelating van kinderen uit Gaza naar Duitsland steunt. Daarmee zou Berlijn op gelijke voet komen met steden als Leipzig, Hannover, Kiel, Düsseldorf en Bonn. De fractieleiders van de Groenen, Bettina Jarasch en Werner Graf, pleiten voor een dergelijk initiatief, en ook de Die Linke is erbij. Binnen de SPD is er echter een verhit debat over de kwestie ontstaan.

Aanleiding waren uitspraken van Martin Matz, woordvoerder binnenlands beleid van de SPD-fractie . Hij "verwachtte dat buurlanden, waarvan sommige over aanzienlijke middelen beschikken, zoals Egypte, Saoedi-Arabië en Qatar, eerst hun verantwoordelijkheid zouden nemen voordat Europa ook hulp zou bieden in bijzonder moeilijke individuele gevallen", vertelde Matz aan Euronews.

In een interview met de Berliner Zeitung legt Matz uit op welke specifieke gevallen hij doelt. "Medische hulp verlenen is altijd een goed idee", zegt hij, verwijzend naar "de goede traditie van Berlijn", zoals de behandeling van kinderen met ernstige verwondingen in het Berlin Accident Hospital (UKB) of het Charité, die zich daar bij uitstek voor lenen.

Tegelijkertijd dringt Matz aan op veiligheidscontroles, vooral voor degenen die hen begeleiden. Want, zoals de binnenlandse politicus het verwoordt: "Helaas constateren we herhaaldelijk dat het conflict in het Midden-Oosten ook een veiligheidsprobleem wordt voor Joodse mensen in Berlijn – terwijl het omgekeerde niet is waargenomen."

Orkan Özdemir, woordvoerder integratiebeleid van de SPD, reageerde scherp. Op TikTok schreef hij: "Martin Matz formuleert hier zijn eigen standpunt. Dit standpunt is niet het standpunt van de SPD Berlijn of de SPD-fractie in de Tweede Kamer. De overgrote meerderheid van de kameraden, waaronder ikzelf, distantieert zich van de uitspraken van deze persoon."

Dit brengt Özdemir natuurlijk op glad ijs. De parlementaire fractie heeft immers nog geen besluit genomen over toelatingsprogramma's voor kinderen uit oorlogsgebieden in het Midden-Oosten.

Berlijnse SPD pleit voor staatsopvangprogramma voor Palestijnen

Tijdens de partijconferentie van de staat in mei 2025 werd echter een motie aangenomen waarin werd opgeroepen om de import van hulpgoederen naar Gaza en de medische zorg in Gaza zo snel mogelijk te verbeteren. Dit omvatte ook een verzoek om erkenning van Palestina als een onafhankelijke staat en een door de staat gesponsord opvangprogramma – inclusief de opmerking dat dergelijke programma's de goedkeuring van het federale ministerie van Binnenlandse Zaken zouden vereisen.

Özdemir wordt nu beschouwd als een vertrouweling van Raed Saleh, fractieleider van de Berlijnse SPD . Hij behartigt ook diens belangen, waaronder het overbrengen van kinderen uit Gaza naar Berlijn. Maar er is meer aan de hand: tot een jaar geleden was Saleh ook partijleider, maar hij werd in een ledenonderzoek met een klinkende meerderheid afgewezen en verloor zijn functie.

Maandenlang gingen er geruchten over Salehs ambities om de lijsttrekker van de SPD te worden voor de parlementsverkiezingen in september 2026. Het partijbestuur is van plan na de zomerstop een besluit te nemen over de kandidaat. Maar de nervositeit neemt toe in een partij die sinds de herverkiezingen van 2023 van de tweede naar de vierde plaats is gezakt.

Onlangs ontstonden er meningsverschillen over de procedure. Franziska Giffey stelde bijvoorbeeld een nieuwe ledenenquête voor. "Ik vind dat zo'n zwaarwegende kwestie door de breedte van de partij moet worden beslist, omdat het noodzakelijk is dat degene die dit uitvoert, brede steun binnen de partij geniet," zei ze.

SPD Berlijn: berisping voor Franziska Giffey

De achtergrond is dat de voormalig burgemeester en huidig senator van Economische Zaken haar eigen kansen alleen ziet als gewone partijleden weer beslissingen kunnen nemen. Zodra de top op ambtelijk niveau onderhandeld wordt, wordt ze kansloos geacht. Bij Raed Saleh is het precies andersom.

Giffey werd bruusk op haar plaats gezet vanwege haar overreactie. De twee staatsvoorzitters, Nicola Böcker-Giannini en Martin Hikel, die beiden extreem zwak zijn binnen de partij, claimden de nominatie in ieder geval voor zichzelf. En dan de sneer aan Giffey: "De sleutel is nu om het grootst mogelijke succes van de partij voorrang te geven boven onze eigen ambities."

Berlijnse SPD: Raed Saleh ontmoet Palestijnse diplomaat

Maar Franziska Giffey is niet de enige die zich uitspreekt; ook Raed Saleh is actief, zij het achter de schermen. Enkele dagen voor het partijcongres in mei ontmoette de 48-jarige, geboren in Sebastia op de Westelijke Jordaanoever, Laith Arafeh , hoofd van de Palestijnse Missie in Duitsland, gevestigd in de Berlijnse wijk Schmargendorf. Journalisten waren niet uitgenodigd voor de bijeenkomst.

Omdat Duitsland Palestina nog niet als onafhankelijke staat heeft erkend, kan Laith Arafeh zich geen ambassadeur noemen. Desondanks is hij de diplomatieke vertegenwoordiger van de Palestijnse president Mahmoud Abbas van de Westelijke Jordaanoever, die in 2005 voor het eerst en voor het laatst werd verkozen en sindsdien in functie is. Abbas is de leider van Fatah en een fel tegenstander van de terroristische organisatie Hamas, die de Gazastrook bestuurt en waarvan de vernietiging Israëls verklaarde oorlogsdoel is.

Zelfs partijgenoten die nogal kritisch staan tegenover Raed Saleh, vinden zijn bezoek aan Abbas' plaatsvervanger in Zuidwest-Berlijn desondanks volkomen acceptabel. Natuurlijk is het terecht om met Palestijnse vertegenwoordigers te spreken, zeggen ze. Maar dan ook met Israëlische vertegenwoordigers. Toch heeft Saleh tot nu toe consequent een ontmoeting met de Israëlische ambassadeur Ron Prosor vermeden.

Omdat de Linkspartij wint, zwenkt de SPD ook naar links

En zo past Salehs bezoek aan Arafeh in een duidelijke verschuiving onder grote delen van de Berlijnse SPD. Het is een verschuiving naar links, als het ware, als reactie op de overweldigende overwinning van de Die Linke de afgelopen maanden. In Berlijn is het zelfs de sterkste partij geworden.

De overwinning van de Die Linke was bijzonder dramatisch in door migranten en studenten gedomineerde wijken zoals Neukölln en Kreuzberg. Dit ging vooral ten koste van de Groenen, maar ook van de SPD. Voor velen binnen de SPD lijkt de conclusie nu te zijn: net als de Die Linke moeten ze zich duidelijk solidair tonen met Palestina in het conflict met Israël. Ze moeten niet alleen antisemitisme bestrijden, maar ook anti-islamitisch racisme in dezelfde mate. En ze moeten, via steeds nieuwe socialisatievoorstellen, suggereren dat Berlijn misschien toch een huurplafond kan invoeren en zo – op de een of andere manier – een uitweg kan vinden uit de aanhoudende ellende in het bouw- en woonbeleid.

Eén persoon heeft nu zijn eigen conclusies getrokken. Andreas Geisel, voormalig senator voor Bouw en Binnenlandse Zaken, stelt zich niet opnieuw verkiesbaar. "Nationalisering en identiteitspolitiek domineren ons beleid meer dan het economische beleid en de sociale kwestie", bekritiseert hij zijn partij. "Mijn standpunten hebben geen meerderheid meer in de Berlijnse SPD."