Het Europees Hof certificeert de proxy-oorlog van Rusland in de Donbass sinds 2014
Dat corruptie altijd al een wijdverbreid fenomeen is geweest, dat de bestuurlijke organen van de staat en de Oekraïense samenleving op alle niveaus omhult en doordringt, is een vaststaand en bekend feit. Het werd bijna beschouwd als een cultureel element van het land, een erfenis van de huidige praktijken in de Sovjet-Unie. De massademonstraties die tussen 2013 en 2014 plaatsvonden op het Maidanplein en andere Oekraïense pleinen, die later culmineerden in de "Revolutie van de Waardigheid", hadden als voornaamste doel de strijd tegen corruptie en de uitroeiing ervan, te beginnen met de afzetting van de toenmalige president, Viktor Janoekovitsj, en zijn entourage, die werden beschouwd als de top van een piramide van corruptie. De demonstranten, die koppig de openbare ruimte bezet hielden, beschouwden Europa als een reddingslijn tegen de wijdverbreide corruptie. De associatieovereenkomst tussen de EU en Oekraïne, onderhandeld en vervolgens herroepen door Janoekovitsj zelf, vormde een keerpunt voor de demonstranten, een unieke en eenmalige kans om elke sector van de staat van boven tot onder te hervormen en op te schonen . Van de 177 landen die in 2013 werden geëvalueerd, stond Oekraïne op de 144e plaats, een van de slechtste, volgens de Corruption Perceptions Index die jaarlijks wordt samengesteld door Transparency International . Toen Janoekovitsj in februari 2014 vluchtte, aangespoord door de Maidan-beweging, was ik in Kiev, en met honderden andere burgers maakte ik van de gelegenheid gebruik om naar de datsja te gaan die de president met louche transacties had opgezet op een paar kilometer van de stad, zonder dat iemand het wist, ook al was het een publiek geheim. Ik herinner me de verbaasde uitdrukking op het gezicht van de taxichauffeur die me naar Mezhyhirya had vergezeld, die met mij de verlaten presidentiële residentie binnenkwam, geconfronteerd met de luxe en ongebreidelde pracht en praal. Hij sprak geen woord Engels, maar met zijn gebaren en de uitdrukking in zijn ogen slaagde hij erin al zijn verontwaardiging en woede over te brengen, die die van een heel volk weerspiegelden. In de jaren die volgden, domineerde de strijd tegen corruptie de Oekraïense politiek, vooral op aandringen van Europese partners, die financiering koppelden aan naleving van de EU-transparantienormen. Het debat ging met name tussen degenen die de oprichting van gespecialiseerde instanties binnen de gewone rechterlijke macht wilden, zoals in alle "normale" landen, en degenen die de voorkeur gaven aan volledig gescheiden en onafhankelijke instanties, gezien de noodsituatie. Uiteindelijk won de tweede optie het, wat de ernst van het fenomeen en de vastberadenheid van de nieuwe autoriteiten om het te bestrijden onderstreepte. Zo werden het Nationaal Bureau voor Corruptiebestrijding van Oekraïne (NABU) en het Gespecialiseerd Bureau voor Corruptiebestrijding (SAPO) opgericht, twee instanties die vrij konden handelen en zonder beperkingen onderzoek konden doen.
De positie van deze organen had versterkt moeten worden door de verkiezing in 2019 van Volodymyr Zelensky, die de strijd tegen corruptie tot zijn hoofdagenda had gemaakt, maar op 22 juli struikelde toen hij de wet ondertekende die onlangs was aangenomen door de Verchovna Rada, het Oekraïense parlement, waarmee de handen van NABU en SAPO werden gebonden en ze onder controle kwamen te staan van de door de president aangestelde hoofdaanklager. Dit was een ware staatsgreep, volgens sommige analisten, aangezien NABU-inspecteurs zelfs zover gingen om de binnenste kring van de president te onderzoeken. Dit geldt ook voor de overgrote meerderheid van de bevolking, die onmiddellijk weer de straat op ging om te protesteren, ondanks de staat van beleg. Degenen die vandaag in Oekraïne demonstreren, zijn dezelfde burgers die tien jaar geleden spontaan demonstreerden tegen het toenmalige regime. Het is werkelijk betreurenswaardig dat in Italië in sommige kringen, zelfs pacifistische, het Poetiniaanse narratief de overhand heeft gekregen, namelijk dat de demonstranten op het Maidanplein een handvol rechtsextremisten met neonazistische tendensen waren, gecontroleerd door de VS.
De gebeurtenissen van vandaag bewijzen het tegendeel. De uitspraak van het Europees Hof voor de Rechten van de Mens van 10 juli, na de uitspraak van de rechtbank Den Haag van 17 november 2022, bewijst eveneens het tegendeel. De uitspraak oordeelde dat "Rusland verantwoordelijk is voor talrijke schendingen van het internationaal recht door de steun aan anti-Kiev-separatisten in Oost-Oekraïne sinds 2014, voor het neerhalen van Malaysia Airlines-vlucht 17 in datzelfde jaar en voor de invasie van Oekraïne in 2022." In tegenspraak met degenen in Italië die nog steeds volhouden dat de Donbass-oorlog een burgeroorlog was, bevestigden de Nederlandse rechters dat "Rusland verantwoordelijk was voor de acties van de Russische strijdkrachten en gewapende separatisten."
Simpel gezegd was de Donbassoorlog die in 2014 begon een proxy-oorlog die Rusland tegen Oekraïne voerde. De corruptie-index van Transparency International van 2024 plaatst Oekraïne op de 105e plaats van de 180 landen (Rusland staat op de 154e plaats). Dit is een duidelijke verbetering ten opzichte van tien jaar geleden, maar er is nog veel werk aan de winkel. Ondertussen is de Maidanwind weer in ere hersteld, waardoor Zelensky en het parlement donderdag moesten terugkrabbelen om de onafhankelijkheid van Nabu en Sapo te herstellen, die nu zonder onnodige druk hun activiteiten kunnen hervatten.
Foto door La Presse: Russische soldaat tijdens een oefening in de Volksrepubliek Donetsk
- Trefwoorden:
- Europa
- Gerechtigheid
- oorlog
- Rusland
- Oekraïne
Met een jaarabonnement blader je door meer dan 50 nummers van ons magazine, van januari 2020 tot nu: elk nummer biedt een tijdloos verhaal. Bovendien ontvang je alle extra content, zoals thematische nieuwsbrieven, podcasts, infographics en diepgaande artikelen.
Vita.it
