Huis voor Huis, een stap in de goede richting
Veel mensen met toegang tot medische diensten, vooral particuliere, hebben de neiging om programma's zoals Salud Casa por Casa (Huis-aan-Huis Gezondheidszorg) te bagatelliseren en zelfs te bespotten. Ze hebben gelijk, als ze worden beoordeeld aan de hand van de normen van een privékliniek of zelfs een goed uitgeruste dokterspraktijk. Maar als ze worden begrepen voor wat ze zijn – een overheidsbeleid ter ondersteuning en waardigheid voor mensen zonder toegang – dan is het oordeel anders. Je kunt het ontwerp bekritiseren, maar je kunt de leegte die ze proberen te vullen niet negeren.
Het programma, gepromoot door president Claudia Sheinbaum, vertegenwoordigt een wezenlijk verschil in de openbare gezondheidszorg. Nooit eerder heeft een Mexicaanse overheid een nationale strategie ontwikkeld om artsen, verpleegkundigen en medicijnen rechtstreeks bij ouderen of gehandicapten thuis te brengen. Er waren voorbeelden in de jaren zeventig met de IMSS-Coplamar in plattelandsgebieden en recenter in enkele gemeenten in Mexico-Stad, maar nooit met deze omvang, reikwijdte of preventieve ambitie.
Vóór dit programma hadden meer dan 50 miljoen mensen geen sociale zekerheid. Gratis medische zorg was een loze belofte voor degenen die ver van een kliniek woonden of de reis niet konden betalen. Het faillissement van Seguro Popular en INSABI heeft de achterstand alleen maar vergroot. In deze context is het onmiskenbaar waardevol dat medische brigades huizen bezoeken en medische dossiers verzamelen.
Sinds 1 juli heeft het programma meer dan 9 miljoen mensen ondervraagd en meer dan 800.686 huisbezoeken afgelegd met volledige medische dossiers. Het programma is actief in alle 32 staten, zij het met wisselende voortgang. In Michoacán zijn bijvoorbeeld meer dan 52.000 bezoeken afgelegd; in Nayarit 12.000. De meeste staten hebben geen duidelijke cijfers gepubliceerd, waardoor het moeilijk is om de daadwerkelijke dekking te meten.
Het model hanteert een preventieve aanpak: het opsporen van ziekten voordat ze gecompliceerd worden, het aanpakken van ernstige gevallen en het verminderen van onnodige ziekenhuisopnames. Het fungeert ook als een epidemiologisch surveillancesysteem: dankzij dit systeem werd de mazelenuitbraak in Chihuahua ontdekt. Bovendien maakt het continue zorg mogelijk voor mensen die geen toegang hebben tot een medische afdeling. Maar het stuit op grote obstakels.
Het personeel is overbelast: elke verpleegkundige behandelt tot wel tien bezoeken per dag, vaak zonder de benodigde middelen. Niet iedereen heeft een opleiding in thuiszorg of ouderenzorg. En het doorverwijzen van een ernstig zieke patiënt naar een ziekenhuis heeft weinig zin als dat ziekenhuis overvol of onderbezet is.
Er is ook een tekort aan middelen. Het budget van 7 miljard peso voor 2025 zou wel eens tekort kunnen schieten als het bedoeld is om 14 miljoen mensen regelmatig te bedienen. En de integratie met de Farmacias del Bienestar (Wellness Apotheken), die medicatie zouden moeten garanderen, is nog steeds niet voltooid.
Logistiek is een ander probleem. Er zijn gebieden zonder begaanbare wegen, andere waar onveiligheid brigades de toegang verhindert, en niet alle adressen in het register van de sociale zekerheid zijn up-to-date.
Huis-aan-huiszorg is een serieuze interventie die decennia van verwaarlozing probeert te corrigeren. Maar het is verre van voldoende. Het succes ervan zal afhangen van het vermogen om zichzelf in de loop der tijd staande te houden, zich aan te passen aan obstakels en zich aan te passen aan een nog steeds gebroken ziekenhuissysteem. Voor nu – en alleen voor nu – is het een stap in de goede richting.
Facebook: Eduardo J Ruiz-Healy
Instagram: ruizhealy
Eleconomista
