Wat gebeurt er in de hersenen als we toegeven aan verleiding? De neurowetenschap van politieke corruptie

Op dit punt lijkt het onbetwistbaar dat corruptie een van de ergste vormen van schade is die democratische samenlevingen kunnen worden toegebracht. Misbruik van autoriteit, rechten of kansen die door machtsuitoefening worden geboden, is in strijd met de wet en morele principes. Maar de realiteit is dat het steeds weer gebeurt.

Wanneer (en hoe) ontstaat deze amorele impuls in de hersenen? Zijn wij misschien wezens met een aangeboren neiging tot corruptie?

Laten we het antwoord alvast voorspellen door fatalisme te vermijden: corruptie is geen ziekte en natuurlijk is het niet onvermijdelijk.

De neurowetenschap is begonnen met het onderzoeken hoe politieke macht en institutionele context de hersenactiviteit beïnvloeden die geassocieerd wordt met corrupte of immorele beslissingen. In een gezond brein zou de verleiding om corrupt gedrag te vertonen een conflict moeten creëren tussen plicht en actie . Stimuli die corrupt gedrag aanmoedigen – zoals het verkrijgen van persoonlijke voordelen door misbruik te maken van een voordelige situatie – zouden dus worden tegengegaan door afschrikmiddelen – zoals angst voor mogelijke straf.

Kunnen we, geconfronteerd met dit dilemma, voorspellen wat de balans voor elk individu naar de ene of de andere kant zal laten doorslaan?

Beloning en zelfbeheersing

Er zijn aanwijzingen dat 'toegeven aan verleiding' of bezwijken voor corruptie de tussenkomst van verschillende hersensystemen vereist. De circuits die beloning, zelfbeheersing en de morele evaluatie van persoonlijk gedrag reguleren, worden het meest beïnvloed.

Onder hen vallen de circuits op die bepaald gedrag belonen en ons motiveren om het te herhalen. Dit zijn hersengebieden die neurotransmitters vrijgeven als reactie op het verkrijgen van geld of status. Hierdoor worden, telkens wanneer een corrupte handeling (bijvoorbeeld een flinke omkoping) succesvol is, de verbindingen tussen neuronen die de herhaling van het gedrag bevorderen, versterkt. Dit verstoort de balans tussen drijfveer en controle in de hersenen, die ten prooi valt aan corruptie.

Tot op zekere hoogte blokkeert de bevrediging van succes de mechanismen voor de beoordeling van de ethische aspecten van handelingen. Er zijn met name structuren die verantwoordelijk zijn voor langetermijnplanning en impulsremming. Een goede werking hiervan zou ons moeten helpen om verleiding te weerstaan ​​en ons te richten op andere toekomstige voordelen, zoals het opbouwen van een goede reputatie of het verzekeren van een lange politieke carrière. De activering van circuits voor directe bevrediging blokkeert deze paden.

Bovendien is het brein sterk gefocust op "als je in Rome bent, doe dan zoals de Romeinen doen", wat verwoestend kan zijn in de strijd tegen corruptie. De reden hiervoor is dat ons sociale gedrag gedurende miljoenen jaren evolutie is geselecteerd om in een groep te passen, de normen ervan over te nemen en zo de goedkeuring ervan te verwerven.

Om uit deze situatie te komen, is grote emotionele kracht en creativiteit nodig, en vaak moet je de prijs betalen van eenzaamheid. Dus als "twijfelachtig" gedrag de overhand heeft in onze omgeving, bestaat het gevaar dat onze hersenen dat gedrag als hun eigen gedrag gaan beschouwen. Zoals het experiment van Solomon Asch jaren geleden aantoonde, beïnvloedt sociale druk het individuele oordeel, zelfs wanneer het juiste antwoord voor de hand ligt.

In omgevingen waar corruptie genormaliseerd wordt, activeert groepsdruk daarom delen van het sociale brein, waardoor de motivatie om groepsgedrag na te bootsen toeneemt, zelfs als dat in strijd is met individuele ethische principes. Als we langdurig blootgesteld worden aan corrupte praktijken, raken we er ongevoelig voor: de herhaling verzwakt de reactie van de neurale gebieden die verantwoordelijk zijn voor het herkennen van gevaar en onderdrukt het 'morele alarm'-signaal in onze hersenen.

Voorkomen met niet-permissieve contexten

De beste manier om corruptie te voorkomen is door de sociale context te veranderen waarin het menselijk brein functioneert. We zijn sociale wezens die de goedkeuring van onze peergroup nodig hebben. Als we geen verantwoording eisen of in permissieve institutionele contexten leven, zullen we corrupt gedrag normaliseren en interne eermechanismen verzwakken.

Hierdoor ontstaat het fenomeen ‘rationalisatie’, waarbij ongepast gedrag zozeer opnieuw wordt geïnterpreteerd dat het als ‘noodzakelijk’ of op zijn minst ‘minder ernstig’ wordt gezien. Zo wordt verslavend gedrag genormaliseerd.

Er is een overvloed aan bewijsmateriaal dat deze "mentale aanpassing" aan corruptie aantoont. Onderzoek gebaseerd op neuroimagingtechnieken laat bijvoorbeeld zien dat machthebbers hun inschatting van persoonlijke winst "naar boven" bijstellen.

Gebrek aan empathie en ethische kosten

Neurowetenschappen hebben bovendien aangetoond dat wanneer beslissingen worden genomen vanuit een machtspositie, hersenen de ethische kosten die gepaard gaan met een corrupte daad beter verwerken.

Een gebrek aan empathie is een ander probleem, aangezien dit vermogen bijdraagt ​​aan sociaal bewustzijn en de neiging tot bedrog vermindert. Corruptie verstoort de prioriteiten van de gemeenschap en verergert de ongelijkheid. Bovendien neigt het brein naar alles wat met persoonlijk gewin te maken heeft, waardoor het steeds "egoïstischer" wordt.

Kortom, langdurige macht versterkt vaak de focus op eigen doelen en verzwakt de neurale netwerken van zelfbeheersing. Dit leidt tot een minder gevoelig brein, waarin alle signalen die wederkerigheid tussen mensen mogelijk maken, worden gedeactiveerd.

Al dit bewijs kan ongetwijfeld nieuwe instrumenten bieden om corruptie te voorkomen. Het versterken van ethische normen en toezichtsnetwerken kan ons helpen "verleiding te weerstaan" door de mechanismen te herstellen die in de corrupte geest worden geremd.

Voor het algemeen belang is het van belang om de meest effectieve vormen van maatschappelijke afkeuring te implementeren.