‘Holland Drugsland’: we pionieren, gedogen, helpen… en we produceren en handelen

Hoe een land groot werd in de wereld van drugs, de wereld van verdovende middelen. Moet je daar nou trots op zijn en het er op televisie uitgebreid over hebben? Het is nu eenmaal aan de hand, dus Metro bekeek toch Holland Drugsland, een vierdelige serie van Andere Tijden (NTR).

We zagen voor tv-rubriek Blik op de Buis een beetje tegen de gewoonte in de tweede aflevering, die over heroïne. Vorige week ging de ‘onderzoeks-docu’ over wiet, de komende twee keer over cocaïne en xtc. Historisch gezien is de aflevering over heroïne de interessantste, omdat drugs toen direct stond voor ellende. Diepe ellende. Op maker van de serie Ajouad El Miloudi maakte dit ook de meeste indruk, gaf hij vooraf al aan. Heroïne Hel heet zijn aflevering dan ook.

„Ik bezocht een vestiging van de GGD achter het cellencomplex van de politie in Amsterdam Zuidoost”, zegt El Miloudi. „Daar kunnen heroïneverslaafden onder toezicht medisch geproduceerde heroïne gebruiken. De manier waarop hulpverleners daar met mensen omgaan – met zoveel respect en betrokkenheid – vond ik indrukwekkend.”

Het is na ruim zestig jaar drugs in Nederland – naast alle verslavingsklinieken in binnen- en buitenland – nog altijd nodig. In de jaren zestig begon het met vrije geesten die naar Nederland kwamen, op zoek naar genot. Dat klinkt nog een beetje feestelijk, lekker in de wolken zijn met een flinke wietjoint ‘in je flower power-gaffel’. De opkomst van échte drugs, de heroïne van de jaren tachtig, veranderde echter veel. Inclusief een treurig straatbeeld, vol daklozen en de dealers die hen van drugs voorzagen.

Sommigen kwamen er gelukkig uit, zoals ex-gebruiker Mohamed Bakayan. Hij is in Amsterdam nu een veldwerker die de huidige verslaafden zo goed als hij kan in de gaten houdt. Goeie kerel. Met de verslaafde Guno praat hij over de harde tijd van vroeger en „de goeie dope die er toen was”.

Ajouad El Miloudi bezoekt de eerdergenoemde GGD-vestiging. Heroïnegebruikers, mits jarenlang verslaafd en met meerdere afkickpogingen achter de rug, krijgen er hun drugs op doktersrecept. „De gebruikers van het eerste uur”, zegt Christelle van der Meer, psychiater bij GGD Amsterdam. „Hier wordt drugs gerookt”, zegt ze tijdens een rondleiding. Wijzend naar een andere ruimte, alsof het een kamer voor sjoelen en dammen is: „Daar wordt gespoten.” „Hoe komen jullie aan die heroïne?”, wil El Miloudi weten. Van der Meer: „Dat zou je wel willen weten hè? Dat willen heel veel mensen weten.”

Flitsen die je in Holland Drugsland over die roerige jaren tachtig ziet, geven een goed tijdsbeeld, maar zijn niet fraai. Ze zijn vooral triest. Ex-gebruikster en voormalig dealer Willy Ringringoeloe vertelt er openhartig over. „Ik móest afkicken, want ik kon bijna niet meer lopen.” Ze stopte van het ene op andere moment – „met Jezus” – met drugs dealen en heel veel zelf gebruiken. „Ik leefde al in de hel, ik wilde niet door naar de andere hel.” Willy heeft haar zeven kinderen om vergeving gevraagd en heeft dat ook gekregen.

Alleen haar verhaal al zegt alles over hoe vreselijk een totale verslaving aan drugs kan zijn (al is recreatief gebruik ook geen goed idee, schreef Metro eerder al). Daarom is gedogen, verslaafden van hulp voorzien – vooral met doktersrecept – een veel beter idee. Maar ja, Nederland is naast onze pioniersgeest, ook nog eens een belangrijk doorvoerland voor drugs (vooral cocaïne) en wereldwijde koploper in de xtc-productie. Het werkt het drugsgebruik alleen maar in de hand en daar kunnen we niet trots op zijn. Kijkend naar Holland Drugsland is het erover hebben toch een beter idee dan verzwijgen. Wie weet zijn er nog wat mensen die denken: ‘Die drugs, dat moest ik maar niet doen.’

Holland Drugsland is op woensdagavonden om 22.20 uur te zien bij NTR op NPO 2. Terugkijken kan via NPO Start.