In India wordt de netheid van steden nog steeds bepaald door kaste

Historische discriminatie betekent dat mensen op de laagste niveaus van de rigide sociale hiërarchie van het land beperkt zijn tot taken zoals het verwijderen van uitwerpselen. Minstens 77 procent van de 38.000 riool- en septictankmedewerkers in India behoort tot de Dalit-gemeenschap, volgens gegevens van het National Action for Mechanized Sanitation Ecosystem of India (Namaste – een acroniem dat verwijst naar de traditionele Indiase begroeting "Namaste").

Dalits zijn een historisch gemarginaliseerde groep en vormen de laagste trede in de eeuwenoude en discriminerende kastehiërarchie van India.

Namaste is een organisatie die zich richt op de bescherming van schoonmakers door het gebruik van schoonmaakmachines te promoten en subsidies te verstrekken om handmatig werk te verminderen.

In 2020 kondigde de Indiase overheid maatregelen aan om uiterlijk in augustus 2021 een einde te maken aan de gevaarlijke praktijk van het handmatig opruimen van afval. Dit omvat het handmatig verwijderen van menselijke uitwerpselen uit toiletten, septictanks en afvoeren.

Deze actie maakte deel uit van het zogenoemde Clean India Initiative, dat door de regering van premier Narendra Modi werd gelanceerd en gericht was op het handhaven van wetten die het handmatig opruimen van ontlasting verbieden.

Dalits ‘gevangen’ in schoonmaakwerk

Ondanks het verbod gaat dit vuile werk nog steeds door, grotendeels uitgevoerd door Dalits.

Ondanks de inspanningen om andere gemeentelijke banen te verkrijgen waarvoor ze gekwalificeerd zijn, geven veel Dalits aan dat ze negatieve reacties krijgen bij de selectieprocedure, waardoor ze feitelijk gedwongen worden om schoonmaakwerk te doen.

"De overheid weigert de maatschappelijke realiteit te erkennen dat India in de basis een kastenmaatschappij is", aldus Bezwada Wilson van Safai Karmachari Andolan, een Indiase groep die een einde wil maken aan handmatig poepruimen.

"Wat ze beweren heeft minder te maken met feiten en meer met hun eigen mening", vertelde Wilson aan DW. "Handmatige rioolreinigers vertellen dat ze zelf machines moeten kopen in het kader van het Namaste-programma is een wrede vorm van 'rehabilitatie'", voegde hij eraan toe.

In plaats van een einde te maken aan het aannemen op basis van kaste, wordt het simpelweg in een moderne vorm gegoten. Namasté is kastediscriminatie vermomd als vooruitgang.

Kasten en uitsluiting

Dalits worden vaak belast met de meest ondergeschikte en gevaarlijke taken, die volgens religieuze en sociale normen als "onrein" worden beschouwd. Deze taken worden van generatie op generatie doorgegeven, waardoor families in een vicieuze cirkel van sociale uitsluiting en economische achterstand terechtkomen.

Zelfs onder Dalits heeft de subkaste Valmiki historisch gezien te maken met de ernstigste sociaal-politieke en economische uitsluiting, onderdrukking en geweld.

"Kaste wordt gezien als een resultaat van iemands daden in het verleden, waardoor vuilnismannen veroordeeld worden tot een leven waarin ze andermans afval opruimen", vertelde Vivek Kumar, hoogleraar sociologie aan de Jawaharlal Nehru-universiteit in New Delhi, aan DW.

Hij zegt dat de neerbuigendheid om dit werk een ‘spirituele plicht’ of ‘nobele dienst aan de maatschappij’ te noemen, de ‘harde realiteit van discriminatie’ verbergt.

Hoe het kastenstelsel te overwinnen

Dalits ervaren vaak segregatie op het gebied van huisvesting, onderwijs en sociale interacties. De combinatie van kaste en werk in de schoonmaaksector beperkt de sociale mobiliteit van deze gemeenschap en verhindert hen toegang te krijgen tot andere banen en kansen.

Kumar legde uit dat kaste niet verdween met de moderniteit of verstedelijking, maar zich verspreidde naar stedelijke centra en moderne instellingen zoals de industrie, de burgermaatschappij, de politiek en de bureaucratie binnendrong.

De socioloog is van mening dat de waardigheid van werk vanaf de basisschool tot aan het hoger onderwijs moet worden onderwezen om de achterhaalde opvatting te doorbreken dat het werk van vuilnisman aan je geboorte is gekoppeld.

"Zodra de verbinding tussen kaste en vuilnisophaal is verbroken en het werk eerlijk wordt beloond, zullen we zien dat andere gemeenschappen dit werk op zich nemen", concludeerde Kumar.