Wat is de Wereldhandelsorganisatie (WTO) en waar dient deze voor?

President Lula heeft aangekondigd dat hij bij de Wereldhandelsorganisatie (WTO) in beroep zal gaan tegen de dreiging van de Amerikaanse president Donald Trump om de importtarieven op Braziliaanse producten met 50% te verhogen, met ingang van 1 augustus. De kans dat dit beroep enig praktisch effect zal hebben, is echter klein.

De WTO is een organisatie die landen verenigt om onderling regels te bepalen. Haar rol is het bevorderen van eerlijkere handelsvoorwaarden en het verminderen van belemmeringen, zoals invoerrechten of gezondheidsbelemmeringen. De organisatie werd opgericht in 1995 en verving de Algemene Overeenkomst inzake Tarieven en Handel (GATT), die sinds 1947 bestond.

De WTO vindt haar oorsprong in de Bretton Woods-conferentie van 1944. . "Bij deze gelegenheid werd een nieuwe monetaire orde gecreëerd die de dollar vastlegde als valutaconversiemethode, waarmee de andere valuta die tot dan toe werd gebruikt, werd vervangen", aldus econoom en academisch coördinator bij FGV, Mauro Rochlin:

In deze periode werden ook het Internationaal Monetair Fonds (IMF), de Internationale Bank voor Wederopbouw en Ontwikkeling (IBRD), inmiddels onderdeel van de Wereldbankgroep, en de Algemene Overeenkomst inzake Tarieven en Handel (GATT), de voorloper van de huidige Wereldhandelsorganisatie (WTO), opgericht.

De Braziliaanse regering beraadt zich nog over haar aanpak. Lula heeft aangegeven dat hij mogelijk de zogenaamde wederkerigheidswet zal gebruiken om de VS te corrigeren. Deze wet stelt Brazilië in staat om gelijkwaardige tegenmaatregelen te nemen in geval van handelsrepresailles van andere landen. Een alternatief is om een beroep te doen op de WTO.

Trump en de verzwakking van de WTO sinds 2019

Voor Mauro Rochlin, econoom en academisch coördinator bij FGV, is de WTO nog steeds relevant en prestigieus op het internationale toneel, maar Trump negeert de rol van de instelling. .

"Brazilië kan juridische stappen ondernemen bij de WTO. Het punt is dat Trump de organisatie ongeldig verklaart en beslissingen neemt ondanks zijn WTO-ondertekening en de beperkingen die de organisatie oplegt", aldus Rochlin.

Voor de voormalige WTO-directeur , Roberto Azevêdo, de organisatie heeft sinds 2019 haar relevantie verloren – en wel omdat president Trump tijdens zijn eerste ambtstermijn de benoeming van nieuwe rechters bij het Beroepsorgaan van de WTO blokkeerde om hervormingen door te voeren.

Het Beroepsorgaan is het belangrijkste geschillenbeslechtingssysteem van de WTO. Zonder nieuwe benoemingen raakt het vastgelopen en ineffectief. Trump beweert dat China zich schuldig maakt aan oneerlijke praktijken die de Verenigde Staten benadelen. Naast de Amerikaanse vergeldingsmaatregelen wijst Azêvedo erop dat de organisatie zich ook op andere gebieden moet vernieuwen:

"De wereld is enorm veranderd, en niet alleen de manier waarop we zaken doen (met digitale technologie), maar ook wie zaken doet. Tegenwoordig is China de grootste handelsmacht ter wereld, niet langer de Verenigde Staten, niet langer Europa. China is nu 's werelds belangrijkste handelspartner. Dit alles is veranderd, en het systeem moest worden bijgewerkt, het systeem moest worden gemoderniseerd", zei Azêvedo in een interview met de Ao Assunto-podcast.

Wat zijn de grenzen van de WTO?

Volgens Volnei Eyng, CEO van vermogensbeheerder Multiplike, speelt de WTO nog steeds een "belangrijke rol als normatieve referentie en forum voor diplomatieke druk". Maar als een grootmacht om politieke redenen eenzijdig tarieven oplegt, zoals nu gebeurt, toont het systeem zijn beperkingen.

"Brazilië kan multilaterale mechanismen activeren, maar de meest effectieve reactie zal voortkomen uit het vermogen om rechtstreeks te onderhandelen en onze productieve sectoren krachtig te verdedigen, met name die sectoren die exportketens ondersteunen die intensief zijn qua werkgelegenheid en technologie", zegt hij.

In dezelfde lijn als Trump, die breekt met de traditionele commerciële diplomatie door een model van asymmetrische bilaterale dwang te hanteren, gelooft João Alfredo Lopes Nyegray, hoogleraar Internationale Bedrijfskunde aan de PUCPR, dat Brazilië op zoek moet naar alternatieven.

"Brazilië moet een strategische, standvastige en gecoördineerde houding aannemen. Tariefvergelding vereist diplomatieke reacties binnen de WTO en mogelijk het openen van formele consultaties bij het Orgaan voor Geschillenbeslechting, evenals gezamenlijke acties met andere getroffen landen", aldus hij. , die tevens coördinator is van het International Business Observatory bij PUCPR.