'La Traviata' bij Real: het schandaal is een klassieker

Het is opvallend dat er twintig jaar zijn verstreken sinds Willy Decker de internationale scène opschudde met zijn radicale en grensoverschrijdende La traviata op de Salzburger Festspiele. Het is ook opvallend hoe moeiteloos het "schandaal" een klassieker is geworden in westerse theaters. Deckers La traviata — en Verdi 's… — heeft getourd in zowel grote als kleine zalen. En het verschijnt opnieuw in het Teatro Real als de triomfantelijke epiloog van het seizoen. Dit is zowel te danken aan de proliferatie van voorstellingen gedurende een maand — van 24 juni tot 23 juli — als aan de verzekeringen van de muzikale makers . Te beginnen met maestro Henrik Nánási , wiens affiniteit met het Verdi-repertoire de "uitvoering" van het evenement garandeert en dient als een referentie in de orkestbak voor de drie casts die het Teatro Real aan de vooravond van de zomer rekruteert. Nadine Serra, Xavier Anduaga en Luca Salsi zijn de hoofdacts tijdens de eerste voorstelling die dinsdag begint, terwijl de Peruaanse tenor Juan Diego Flórez de ster is van drie langverwachte optredens in juli.

Willy Decker dirigeerde La traviata niet. Hij ontheiligde het. Hij groef het op . Hij haalde het uit de vitrine van het Verdi Museum en plaatste het, naakt, op het podium, alsof decorum, conventie en de tule van camelia's obstakels vormden om te begrijpen waar Verdi het in vredesnaam over had toen hij het bewerkte. De dame van de camelia's Deckers Violetta leeft niet in Parijs en sterft ook niet op een fluwelen bank : ze doet dat op een existentiële ijsbaan waar liefde, dood en tijd niet in de conditionnel, maar in de imperativus worden genoemd.

Niemand die die productie heeft gezien – die in Salzburg, 2005, met Netrebko in een staat van genade en Villazón nog in één stuk – heeft La Traviata ooit met dezelfde blik bekeken. Decker deconstrueert de logica van de serie om er een metafysisch drama van te maken. Er is geen meubilair, geen fluweel, geen burgerlijke samenleving om de courtisane te verlossen. Alleen een wit podium, een gigantische klok – een fallisch symbool, een symbool van de tijd die verstrijkt, een symbool van de fataliteit – en een Doctor Grenvil die op de loer ligt als Magere Hein.

Decker herinterpreteert niet. Ze onthult . En daarmee legt ze de ingewanden van melodrama bloot. Geen zakdoeken meer. Geen offerheldinnen meer. Haar Violetta sterft niet tussen de camelia's. Ze stort in als een lijk dat te lang heeft geleefd. Haar rode jurk – meer een uiting van bloed dan van verlangen – is geen garderobe: het is een stigma, een lijk dat haar hel bedekt.

En daarin schuilt het wonder. Dat een opera uit 1853 , anderhalve eeuw lang gemanipuleerd, uitgebuit en gedomesticeerd, in de handen van een minimalistische Duitser een expressieve gewelddadigheid herwint die zelfs de meest gedurfde filmregisseurs niet durven aan te raken. De gigantische klok die de laatste akte inneemt – het einde van alles – is niet zomaar een toneelapparaat. Het is de hoofdpersoon. Het draait als de naald van ziekte in Violetta's longen. Zoals de maatschappij draait rond het nog ademende lijk . Zoals de hypocrisie van een wereld die haar schoonheid viert en geschokt is door haar vrijheid.

Verdi wist het, Decker wist het. Dat La traviata niet over liefde gaat, maar over de onmogelijkheid ervan. Niet over verlossing, maar over verdoemenis. En dat als Violetta sterft, het niet aan tuberculose is: het is omdat ze geen plaats meer heeft in een wereld die haar afdankt en verbannen heeft zodra ze niet meer bruikbaar is.

De brutaliteit van de productie schuilt niet in de moderniteit, maar in de naaktheid, in de afwijzing van toneelmake-up , in de weigering om de brutaliteit van de plot te verhullen met 19e-eeuws kantwerk. Decker ontdoet de personages van hun glitter en laat ze over als wat ze zijn: spoken. Alfredo is een kinderlijke lafaard. Germont Sr. een beleefde beul. En Violetta, de enige mens in het verhaal. De enige die zonder berekening liefheeft. De enige die zichzelf opoffert zonder om een ​​vergoeding te vragen. Daarom ontroert haar dood je niet. Het steekt. Je huilt niet om haar . Je huilt om jezelf . Om Alfredo's lafheid, om Germonts wreedheid, om de passiviteit van het publiek. Want in Netrebko 's starre blik – zij was de eerste – tijdens die laatste wandeling door de witte leegte, herkennen we onze eigen kwetsbaarheid. Die van het laten sterven van zoveel Violetta's in naam van decorum, van familie, van fatsoen.

En het is daar dat Willy Decker zijn grootste heiligschennis beraamt. Niet tegen de opera , maar tegen het publiek. Hij ontzegt haar troost. Hij berooft haar van haar climax. Er is geen aria om te redden, geen hereniging om te troosten, geen graf met bloemen. Alleen stilte blijft over. Tijd. De klok. En een rode mantel die niet langer een lichaam omhult, maar een idee . Dat liefde, als ze echt is, geen plaats heeft. Niet in opera, noch in het leven.